فریده محمد علی پور - استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی تهران،
محمدرضا امانی - کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران،

در مقاله حاضر با توجه به اهمیت روزافزون منابع آب شیرین در جهان، سهیم بودن بسیاری از کشورها در این منابع و ارزش انکارناپذیر آن ها، به بررسی رویکردهای نظری کشورها در بهره برداری غیرکشتیرانی از منابع آبی مشترک و بحران آفرینی اغلب این رویکردها پرداخته شده است. پرسش اصلی آن است که کدامین رویکرد با توجه به رویه کشورها، آرای محاکم بین المللی و کنوانسیون سازمان ملل متحد با عنوان «حقوق بهره برداری های غیرکشتیرانی از آبراه های بین المللی» (1997 نیویورک) و کنوانسیون «بهره برداری و حفاظت ازآبراهههای مرزی و دریاچه های بین المللی» 1992 هلسینکی می تواند برای حل بحران منابع آّب به کار گرفته شود؟ واکاوی چهار رویکرد نظری حاکمیت سرزمینی مطلق، تمامیت سرزمینی مطلق، مالکیت جمعی و حاکمیت سرزمینی محدود با تفوق نظریه حاکمیت سرزمینی محدود نشان می دهد، پیروی از هنجارهای جهانی برای حل بحران و بهره برداری بهینه از منابع آبی مشترک اعم از رودخانه های مرزی و مشترک، دریاچه ها و آب های زیرزمینی کشورها ضروری است. این مطالعه نشان می دهد اتخاذ رویکرد نظری حاکمیت محدود در رویه کشورها در عرصه منابع آبی بین المللی در شکل گیری اصول بنیادین استفاده منصفانه و معقول منع ایران ضرر مهم به دیگر دولت سهیم در آبراه های بین المللی نقش اساسی دارد.

مدیریت بحران آب، منابع آبی مشترک، حاکمیت محدود، تمامیت سرزمینی