زهره کاظمی پشت پری - کارشناسی ارشد فلسفه غرب دانشگاه اصفهان
محمدعلی اژه ای - استاد فلسفه دانشگاه اصفهان

بررسی فلسفه مجازات و وجه بایستگی آن، از جمله مسایلی است که در فلسفه حقوق جایگاه ویژه ای دارد. ازجمله متفکرینی که در نوشته های خود به این مساله پرداخته اند، ارسطو و خواجه نصیر الدین طوسی هستند. به اعتقاد این دو متفکر مجازات یکی از راههای حفظ حق و عدالت در جامعه است و جهل بسیط موضوعی، جهل بسیط حکمی تقصیری، جهل مرکب و اضطرار از مرتکب آن رفع مسئولیت میکند. از نگاه این دو، مجازات فایده اجتماعی دارد چرا که در اعمال مجازات باید ابتدا به مصلحت عموم توجه داشت و در مرتبه ی بعد به اصلاح و تربیت مجرم. خواجه نصیر با مجازات اعدام مخالفت می ورزد و ارسطو موافق چنین مجازاتی است. نویسنده در این مقاله می کوشد تا با مقایسه این دو متفکر، وجوه تفاوت، اشتراک و قوت و ضعف دیدگاه های این دو متفکر را مورد بررسی و تدقیق قرار دهد. این پژوهش از نوع نظری است و روش به کار گرفتهشده در آن، روش تحلیلی تطبیقی همراه با تحلیل محتوا و بهرهگیری از منابع کتابخانهای، اینترنتی، اسناد و -مدارک حول این موضوع خواهد بود

جرم، مجازات، اختیار، جهل و اضطرار