بررسی جریانهای فضایی مؤثر بر توسعه شهرهای علمی- دانشگاهی (بررسی تطبیقی شهر قم و شهر کمبریج)

شهر قم و کمبریج از مهمترین شهرهای علمی هستند که در نزدیکی پایتخت کشورشان قرار دارند. شهر کمبریج شهری دانشگاهیاست، که هویت خود را از دانشگاه کمبریج، به عنوان یکی از دانشگاههای برتر جهان دارد و شهر قم، شهری مذهبی است که هویتخود را از حرم حضرت معصومه (س) و مدارس متعدد علوم اسلامی دارد. تقریبا 20 درصد شهر کمبریج را دانشجویان تشکیلمیدهند. در قم نیز طلاب علوم اسلامی همراه با خانوادههایشان همین درصد از جمعیت شهر را شامل میشوند. این در حالی استکه شهر کمبریج با وجود اینکه 800 سال از تاسیس دانشگاه کمبریج می گذرد، شهر آرام و کوچک دانشگاهی با 120 هزار نفرجمعیت است و شهر قم کلانشهری یکمیلون نفری است. در قم تمامی مشکلات کلانشهرهای کشورهای در حال توسعه همانند:افزایش جمعیت، مهاجرت، بیکاری، فقر، اسکانهای غیررسمی، ناامنی، نبود امکانات و زیرساختهای مناسب شهری و ... مشاهدهمیشود. هماکنون هویت علمی و مذهبی شهر قم تحت تاثیر این مشکلات قرار گرفته است. سئوال اصلی این مقاله این است کهچه جریانها و نیروهایی سرنوشت متفاوتی را برای این دو شهر رقم زدهاند؟ این مقاله با بررسی جریانها و نیروهایی اجتماعی،جغرافیایی و تاریخ سعی در پاسخ به پرسش فوق را دارد. این بررسیها نشان میدهد تفاوت در برهمکنش جریانها و نیروهایدرونی و برونی این شهرها، به خصوص تفاوت در دیدگاههای کنشگران شهری و منطقه ای باعث تفاوت در توسعه این دو شهر شده است.