ارزیابی تأثیرات وضعیت ترافیک شهری سنندج بر سلامت ساکنین: کاربردی از ارزیابی تأثیرات سلامت (HIA)

مقدمه: موضوع حمل و نقل و ترافیککه امروزه به عنوان یکپدیده سیاسی – اجتماعی نقش بسیار حساس و مهمی در کیفیت و ساختار اقتصادی –اجتماعی یک جامعه ایفا می نماید، اساس زندگی نوین شهری و نیازهای اجتماعی انسان را شکل میدهد. هدف از مطالعه حاضر بکارگیری HIA جهت شناسایی اثرات ترافیک شهری بر وضعیت سلامت و کیفیت زندگی مردم شهر سنندج می باشد. مواد و روشها: جامعه مورد بررسی تمامی افراد ساکن شهر سنندج بود که بالای 15 سال سن داشتند. مطالعه بصورت ترکیبی (Mixed method) و با استفاده از دو روش کمی و کیفی انجام شد. مطالعه HIA شامل انجام همزمان یک مطالعه کمی (N=500) (cross-sectional) بر روی مطلعان کلیدی و یک مطالعه کیفی (Content Analysis) (شامل مصاحبه FGD با ساکنین (22 نفر)، مصاحبه عمیق فردی با مطلعان کلیدی ( 8 نفر) ومشاهده) با نمونه گیری مبتنی بر هدف بود. نتایج مطالعه طی یک مطالعه دلفی جهت مشخص نمودن کانونهای تأثیرپذیرتر بررسی شد. جهت مراحل کمی از ابزارهای محقق ساخته که روایی و پایایی آن در ابتدا سنجیده شد، استفاده شد. جهت تحلیل مطالعه کیفی از نرم افزار MAXQDA10 و جهت تحلیل مطالعات کمی از نرم افزار SPSS17 استفاده شد. نتایج: از نظر بیش از نیمی از مطلعین کلیدی (51/3%) تأثیر منفی ترافیک شهری سنندج بر خدمات حمل و نقل عمومی (مانند خدمات اتوبوس رانی و و عملکرد خانواده بسیار زیاد است. چهار اولویت اول مشکلات ترافیک شهری سنندج شامل: 1- عدم وجود خیابانهای کافی (83/8%)، 2-عدم وجود زیرگذر و روگذر کافی در شهر (80/4%)، 3--عدم وجود پارکینگ عمومی در مناطق پرازدحام (76/3%، 4-فرهنگ سازی ضعیف رفتارهای ترافیکی (75/2%)، در مطالعه کیفی بطور کل برای سوال اول (علل مشکلات ترافیک سنندج) 3 تم، 9 طبقه، 21 زیرطبقه، و 140 کد حاصل شد. برای سوال دوم (تأثیر ترافیک سنندج بر سلامت ساکنین) 5 تم، 11 طبقه، 36 زیرطبقه و 115 کد استخراج شد. با تلفیق نتایج کمی و کیفی به روش دلفی، کانون تأثیرپذیری برنامه کیفیت زندگی شهری و وضعیت سلامت کلی ساکنین تعیین شد.