افضل دیده دار - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد عجب شیر،
علیرضا علی اصغری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد عجب شیر

مسجد یکی از عناصر مهم وتاًثیر گذار در شهرهای اسلامی است ،در طول تاریخ شکل گیری شهرهای اسلامی مساجد همواره به عنوان فضاهای عمومی مهم و مردمی دارای عملکردهای متعدد اجتماعی ،اقتصادی،سیاسی وکالبدی بوده ودر شکل گیریشهر اسلامی نقش محوری داشته است . مساجد،پایگاه اصلی مذهب در جامعه به شمار می رود از این رو نقش مساجد در شکل گیری وروند توسعه شهری بسیار پررنگ است که با بررسی آن می توان تاًثیر آن و جایگاه فرهنگی در توسعه اجتماعیرابه دست آورد مساجد علاوه بر اینکه مکانی معنوی- عبادی و جایگاهی برای تقرب به سوی خداوند هستند، در طول تاریخ،نقش بسیار مهمی در ایجاد، پرورش و تقویت سرمایه های اجتماعی وحدت و یکپارچگی عمومی داشته و پایگاهی مردمی، سنگری مقاوم و دژی مستحکم برای مبارزه علیه دشمنان، بشمار آمده و به عنوان عنصری بازدارنده جهت دست یابی به اهدافشومشان مطرح می باشد . برای آن که مسجد بتواند جایگاه حقیقی خود را در جامعه محقق سازد، لازم است دو دسته کارکردرا به صورت همزمان تأمین نمایند: - 1 کارکردهای آیینی 2- کارکردهای فرهنگی– اجتماعی؛ بسیاری از فعالیت ها به صورت همزمان هر دو کارکرد در بردارند، برآیند این دو کارکرد زمینه ساز اقبال عمومی و استقبال مردم از مساجداست، موضوعی که نوعی سرزندگی و شادابی معنوی را به همراه می آورد. مدل مکان یابی این تحقیق استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP است که برای دست یابی به بهترین مکان از لحاظ دفاعی در بین مکان های پیشنهادی اولیه، مورد استفاده قرار می گیرد . نتایج حاکی است که 22 معیار اصلی، ذیل چهار گروه معیارهای جمعیتی، مذهبی، شهرسازی و اجتماعی قابل طرح است. در زمینه گروه معیارها به ترتیب معیارهای مذهبی و شهرسازی از درجه اهمیت بیشتری برخوردار شد. شعاع دسترسی، تراکم جمعیت و دسترسی آسان به عنوان مهمترین معیارها در مکانیابی مساجد اولویت بندی شد

مسجد، مکان یابی مساجد، ، شهرسازی و مسجدسازی، مدیریت اسلامی و مساجد، شیوه AHP ، مدیریت شهری ومسجدسازی