بنت الهدی حق پرست - گروه برنامه ریزی شهری ،واحد شهر قدس ،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران،ایران
معصومه شمشاد - گروه برنامه ریزی شهری، واحد شهر قدس ،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران ، ایران

استفاده و مناسب بودن فضاهای عمومی، موضوع مهمی است که باید در هر مطالعه ای که زندگی روزمره زنان و مردان رامدنظر قرار می دهد، مورد توجه قرار گیرد. نیاز به حضور در فضا برای همه گروه ها فارغ از جنسیت، سن، سطح درآمد،شغل و... امری ضروری است. در اولین برنامه ریزی های شهری در اوایل قرن بیستم شهرها بر اساس تفکیک کارکرد وجنسیت مورد توجه و برنامه ریزی قرار گرفتند و با توجه به اینکه زنان بیشتر در خانه مستقر بودند و در فضاهای شهری حضور کمتریداشتند و معماری شهرها حول محور نیاز مردان میچرخید ،نیاز و مشارکت زنان در محلات دیده نمی شد و امنیت و آسایشآنان در استفاده از امکانات عمومی شهرها رعایت نشد .با گسترش شهرنشینی و مشارکت بیشتر زنان در جامعه شهری و در نظر گرفتن نیاز زنان در استفاده از فضاهای شهری محدودیت هایی برای حضور آنان ا یجاد شده است . پیش فرض اولیه اینمقاله، بر ضرورت حضور زنان به عنوان گروهی اجتماعی و بهره مند از حقوق شهروندی در فضاهای شهری شهر جدید اندیشهتاکید دارد. این مقاله با روش تحلیلی –توصیفی و در سه بخش تدوین شده است .بخش اول تعریف مفاهیم ،بخش دوم بررسی عوامل محدود کننده وبازدارنده فیزیکی روانی حضور زنان در معماری وشهری ،و بخش پایانی بررسی مفاهیم مهم وقابل توجه در طراحی شهری و معماری می باشد.با این هدف که ضمن بررسی اهمیت نقش حضور زنان در فضاهای شهری و معماری وتفاوت های ادراکی آنان وعوامل تاثیر گذار در حضور و عدم حضور آنان ، به چگونگی دستیابی به راهکار های اولیه پرداخته شده است .در انتهای مقاله عوامل موثر بر حضور زنان در فضاهای شهری مشخص شده و به پنج دسته کلی ترس وامنیت ، ادراک ، آرامش ،دسترسی به تجهیزات شهری وفضاهای عمومی تقسیم می شوند وتوصیه هایی به عنوان ملاحظات طراحی به منظور افزایش حضور زنان در فضاهای معماری وشهری ارائه می شود. بنابراین توجه به این فاکتورها می توان فضاهای کالبدی وشهری را با در نظر گرفتن نیاز های بانوان طراحی کرده و سعی در براورده کردن این نیازها داشت

فضاهای عمومی ،فضاهای کالبدی ،جامعه مدنی ،تجهیزات شهری ،جنسیت