ثمین خدایی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیولوژی دریا، دانشگاه گیلان، دانشکده علوم پایه، گروه زیست شناسی
اکرم سادات نعیمی - استادیار دانشگاه گیلان، دانشکده علوم پایه، گروه زیست شناسی
فاطمه نظرحقیقی - دکتری بوم شناسی دریا، دانشگاه گیلان، دانشکده علوم پایه، گروه زیست شناسی
حدیث احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیولوژی دریا، دانشگاه گیلان، دانشکده علوم پایه، گروه زیست شناسی

این مطالعه به منظور بررسی سمیت نانوذره اکسید مس در کپور نوجوان و تأثیرات تحت کشنده آن بروی گلبول های سفید خون به عنوان عناصر سیستم ایمنی ذاتی در این ماهی انجام شده است. جهت انجام این مطالعه، نمونه گیری از بچه کپور ماهیان در دی ماه 1393 از یکی از استخرهای پرورشی حومه رشت انجام گرفت و نمونه های ماهی (وزن 0/5±10/5 و طول 1/5±9/8) به آکواریوم های 70 لیتری حاوی آب چاه در آزمایشگاه بیولوژی دریا دانشکده علوم پایه دانشگاه گیلان انتقال یافتند. بعداز یک هفته سازگاری نمونه ها با شرایط آزمایشگاهی به آکواریوم منتقل شدند. طی دوره آزمایش دما (21±1°C) و pH و سختی آب (12±230) هر روز کنترل شدند. بعداز گذشت دوره آداپتاسیون ماهیان به طور تصادفی در آکواریومهای 80 لیتری تقسیم شدند. در هر تیمار 16 قطعه ماهی و برای هر تیمار 3 تکرار درنظر گرفته شد. نانوذرات قبل از اضافه شدن به آکواریوم ها به مدت 10 دقیقه سونیکیت شدند. ابتدا با تعیین دامنه ای از غلظت های نانواکسید مس (25، 50، 100، 200، 500، 100، 2000 میلیگرم بر لیتر) به منظور تعیین (LC(50 تلفات کپورماهیان در زمان های 24، 48، 72 و 96 ساعت محاسبه شد. بعد از تیمار 96 ساعت هیچگونه تلفاتی در خصوص این غلظت ها مشاهده نشد. می توان گفت نانوذره اکسید مس در غلظت های پایین می تواند بوسیله کپور دفع شده باشد. سپس با توجه به نتایج بخش اول ازمایش جداگانه ای طراحی شد و با القای غلظت تحت کشنده این ماده در مقادیر 50، 100، 200 میلی گرم بر لیتر پارامترهای هماتولوزیکی ماهیان طی زمانهای 24، 48، 72 و 96 ساعت تحت تیمار قرار گرفتند. آنالیز آماری نتایج نشان داد که نانوذره اکسید مس به طور معناداری تعداد کل گلبول های سفید، لنفوسیت و نوتروفیل را تحت تأثیر قرار می دهد (P<0.05)، در حالیکه هیچ تأثیری بر تعداد مونوسیت و ائوزینوفیل نداشته است. همچنین مشخص شد که با افزایش غلظت نانوذره تعداد لنفوسیت ها به طور معناداری کاهش یافت (P<0.05) و تعداد کل گلبول های سفید و نوتروفیل ها در تیمار 100 میلی گرم بر لیتر بیشترین مقدار را نشان داد.

کپور معمولی، نانوذره اکسید مس، گلبول های سفید، (LC(50