شیوا آهنجان - کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام
علی رستمی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام
علی اکبر جعفرزاده - دانشجوی دکتری جنگلداری دانشگاه ایلام

از وقایع تلخی که در سالهای اخیر در مورد عرصه منابع طبیعی و جنگلهای زاگرس به وقوع میپیوندد زوال یا خشکیدگی درختان بلوط است و از میان استانهای واقع در منطقه رویشی زاگرس، ایلام ازنظر خشکیدگی درختان در شرایط بحرانی قرار دارد. در این مطالعه سعی شد به بررسی مقدماتی و تجزیه و تحلیل خصوصیات کمی و کیفی درختان خشکیده و آفت زده بلوط ایرانی در پارک جنگلی چغاسبز شهرستان ایلام پرداخته شود. براساس نتایج این مطالعه بیشتر درختان خشکیده دارای فرم رویشی دانه زاد بوده و محل خشکیده در آنها اغلب سرشاخه و تاج درختان بوده که درصد قابل توجهی از درختان منطقه در کلاسه خشکیده 25-0 درصد بودند و در بیشتر آنها اثر توأمان بیماری ذغالی و حضور سوسک های چوبخور مشاهده شد. با توجه به قطر تنه در درختان دانه زاد و قطر جست گروهها در درختان شاخه زاد، بیشترین درختان خشکیده در طبقه میان قطر تا کم قطر و کمترین تعداد در درختان قطور مشاهده شد، و بین قطر تاج و ارتفاع درخت با نوع خشکیدگی ارتباط وجود نداشت. آنچه مسلم است در حال حاضر جنگلهای زاگرس در شرایط حساس و شکننده قرار گرفتهاند و به طور مشخصی نمیتوان دلیل مرگ جنگلهای بلوط را عنوان کرد زیرا عوامل متعددی در بروز این ضایعه دخیل بودهاند. عوامل مستعد کنندهی خشکیدگی درختان شامل عوامل انسانی (قطع و زراعت دیم در زیراشکوب درختان)، عوامل شروع کننده شامل عوامل اقلیمی و عوامل مشارکت کننده شامل آفات و بیماریها میباشند. عدم زادآوری درختان منطقه موجب گردیده تا این جنگلها به سوی رویشگاه پیر سوق داده شوند. پس مشکل خشکیدگی درختان بلوط، تهدیدی برای همه جنگل- های زاگرس است که لزوم توجه جدی به این امر ضرورتی اجتناب ناپذیر است

خشکیدگی بلوط ، جنگلهای زاگرس ، آفات ، گردوغبار ، چغاسبزایلام