مریم حسین زاده کوهساری - کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی مدرس دانشگاه پیام نور واحد دزفول

این مقاله تحلیلی نظری از علل بیابان وبیابان زایی و تعریف بیابان از دیدگاه اکولوژی همچنین راهکاری پیشنهادی برای حل مشکل بیابان زایی است. از نظر جغرافیا و اقلیم شناسی بیابان های واقعی به سرزمینی گفته می شود که متوسط بارش سالانه آنها کمتر از ۵٠ میلیمتر است. بطورکلی فرسایش خاک و گسترش بیابانها مخصوصأ در سالهای اخیر باعث ایجاد پدیده ای به نام گرد و غبار گردیده که این پدیده اثرات مخرب بیشماری بر محصولات کشاورزی و محیط زیست گذارده است. وجود گرد و غبار علاوه بر کاهش شدت نور با بستن منافذ روزنه ها در روند طبیعی تبادلات گازی اختلال ایجاد می نماید. مشاهدات مزرعه ای نشان می دهد که در اثر اختلال در تبادلات گازی و جذب نور یک نوع توقف رشد در گیاهان زراعی شبیه کوتولگی به وجود می آید که از دو طریق کاهش عملکرد را بدنبال دارد: یکی به صورت کاهش بیوماس محصول و دیگری در اثر کاهش فعالیت های حیاتی سرعت شیره گیاهی کاهش می یابد و کاهش سرعت شیره گیاهی سبب پایین آمدن قدرت دفاعی گیاه در برابر آفات و بیماری ها می شود. کنه ها که آفاتی گرما دوست و خشکی پسند هستند، بیشترین خسارت را در چنین شرایطی وارد می کنند و طغیان آنها سبب خسارت به عملکرد گیاهان زراعی می شود. یکی از راهکارهای پیشنهادی، کشاورزی ارگانیک می باشد که برای افزایش باروری خاک و نگهداری از آن، فواید زیادی دارد و خاک را می سازد و کیفیت آن را افزایش می دهد و لذا از فرسایش آن توسط باد و آب، می کاهد. لذا این متد کشت، راهی است عالی برای جلوگیری از فرسایش خاک و بیابان زایی. ضمن اینکه در کشاورزی ارگانیک از سموم دفع آفات و مواد شیمیایی استفاده نمی شود و از کاهش تنوع زیستی نیز جلوگیری می شود. بعلاوه، کاهش مصرف آب های سطحی و زیرزمینی، با این روش کشاورزی، به کاهش نمک دار شدن خاک می انجامد

بیابان زایی ، بیابان زدایی ، توسعه پایدار ، اکولوژی ، کشاورزی ارگانیک