بررسی آت اکولوژیکی گونه گیاهی Dorema ammoniacum (وشا)

گیاه وشا با نام علمی Dorema ammoniacum یکی از مهمترین گیاهان مرتعی است که نقش بسیار مهمی از لحاظ دارویی، اقتصادی و صنعتی دارد. گم آمونیاک بدست آمده از آن در رفع حساسیت ها، برونشیت مزمن، تنگی نفس و امراض ریوی بکار می رود. در این تحقیق فاکتورهای مختلفی مانند تهیه نقشه رویشگاه، تعیین خصوصیات رویشگاهی شامل توپوگرافی، اقلیم، خاک، تعیین گونه های همراه، فنولوژی، بررسی سیستم ریشه، پوشش تاجی، تراکم، فراوانی و غیره مورد مطالعه قرار گرفت، همچنین داده های جدول آنالیز خاک در نرم افزار spss وارد و تحلیل داده ها با استفاده از محاسبات رگرسیون انجام و مهمترین عوامل مؤثر در رشد گیاه وشا شناسایی شد. نتایج بررسی نشان داد که گونه Dorema ammoniacum در مناطق گرم و خشک استان با ارتفاع 2181 متر از سطح دریا می روید. متوسط بارندگی سالیانه در رویشگاه گیاه وشا 94 میلیمتر و دمای متوسط سالانه 17/7 درجه سانتیگراد می باشد. خاک رویشگاه این گیاه مرتعی عمدتاً کم عمق تا نیمه عمیق دارای بافت سبک و مقدار زیادی سنگ و سنگریزه است. پوشش تاجی اینگونه با استفاده از پلات اندازی مشخص شد. اسیدیته خاک 8-7/7 و هدایت الکتریکی ¼-0/57 ds/m می باشد. ریشه اصلی 40-30 سانتیمتر در خاک نفوذ می کند. بر اساس تحلیل های آماری از بین عوامل مختلف مؤثر بر رشد گیاه وشا، پتاسیم خاک بیشترین تأثیر را در رشد این گیاه دارد. بررسی مراحل فنولوژی نشان داد مرحله رشد رویشی از اوایل فروردین ماه تا اواسط فروردین ماه و مرحله گلدهی اوایل اردیبهشت تا اواسط اردیبهشت ماه ادامه دارد. مرحله شکل گیری بذر از اواسط اردیبهشت ماه تا اواخر اردیبهشت ماه می باشد. مرحله رسیدن کامل بذرها از اوایل ماه خرداد شروع شده و تا اواسط خرداد ماه ادامه دارد. مرحله ریزش بذرها اواخر خرداد ماه تا اوایل تیرماه است. مرحله خشک شدن گیاه از اوایل تیرماه شروع می شود و تا اواسط تیرماه ادامه دارد. از نتایج حاصله می توان در برنامه های مرتعکاری، نفوذ آب در خاکف جلوگیری از فرسایش خاک، اصلاح و توسعه مراتع تخریب شده و نیز تثبیت شن زارها استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

آت اکولوژی ، فنولوژی ، رویشگاه ، Dorema ammoniacum ، استان کرمان