مهشید نجفیان - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم خاک دانشگاه محقق اردبیلی
شکراله اصغری - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه محقق اردبیلی
اکبر قویدل - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه محقق اردبیلی
کاظم هاشمی مجد - دانشیار گروه علوم خاک دانشگاه محقق اردبیلی

کرم های خاکی با عبور دادن مواد بلعیده شده، از دستگاه گوارش موجب تغییرات بیوشیمیایی و اصلاح فیزیکی این مواد می-شوند. در این پژوهش تأثیر کرم خاکی ایسینیا فتیدا بر برخی خصوصیات زیستی دو نوع خاک (لوم رسی و لوم شنی) تحت تنش تراکم، بررسی شده است. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در 24 تیمار و 3 تکرار در شرایط آزمایشگاهی و به مدت 6 ماه اجرا شد. فاکتور اول کلاس بافت خاک در دو سطح لوم رسی و لوم شنی، فاکتور دوم مواد آلی در سه سطح شامل افزودن کاه و کلش گندم، کود گاوی پوسیده و بدون افزودن مواد آلی، فاکتور سوم سطوح فشردگی خاک، در دو سطح فشردگی با جرم مخصوص ظاهری g/cm3 3/1و g/cm3 45/1و فاکتور چهارم در دو سطح شامل حضور یا عدم حضور کرم خاکی بود. پس از اتمام آزمایش، علاوه بر کربن آلی خاک، برخی از شاخص های زیستی خاک شامل تنفس پایه، تنفس تحریک شده و کربن زیتوده میکروبی اندازه گیری شدند. نتایج نشان دادند که فعالیت کرم خاکی تأثیر مثبت و معنی داری بر کربن آلی خاک، تنفس پایه و تحریک شده (p<0.01) و کربن زیتوده میکروبی (p<0.05) در هر دو کلاس بافت خاک داشت. فشردگی نیز تاثیر منفی و معنی دار بر کربن زیتوده میکروبی داشت (p<0.01). با توجه به نتایج این پژوهش می توان اظهار داشت که وجود کرمهای خاکی و افزودن مواد آلی اثرات سوء تراکم بر شاخصهای زیستی خاک را کاهش می دهد.

تراکم، تنفس خاک، شاخص های زیستی خاک، کربن زیتوده میکروبی، کرم خاکی ایسینیا فتیدا