بهزاد صفری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران
محمدمهدی مرتضویان - استادیار گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران
احمد سادات نوری - استاد گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران
بهروز فوقی - مربی گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران

زیره سبز از مهمترین گیاهان دارویی است که در مناطق خشک و نیمه خشک ایران دارای اهمیتی فراوان می باشد. به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی اکوتیپ ‏های مختلف زیره سبز تحت شرایط تنش خشکی و بررسی وراثت پذیری عمومی صفات مختلف گیاهی، آزمایشی در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار و با استفاده از 49 اکوتیپ زیره سبز انجام شد. تجزیه واریانس داده‏ها حاکی از وجود تفاوت معنی‏دار بین اکوتیپ ها برای کلیه صفات مورد مطالعه از جمله شاخص برداشت مکانیزه، قطر ریشه، طول ریشه و عملکرد بذر بود. مقایسه میانگین‏ها به روش دانکن، نشان دهنده ی برتری اکوتیپ های شماره 28 و 37 از نظر اکثر صفات به خصوص عملکرد بود. تجزیه خوشه‏ای بر اساس صفات مطالعه شده، اکوتیپ‏ها را در سه گروه قرار داد. اکوتیپ‏های واقع شده در گروه اول بیشترین میزان عملکرد بذر و ارتفاع جهت برداشت مکانیزه را دارا بودند. نتایج حاصل از وراثت پذیری عمومی نشان داد که صفات طول ریشه و عملکرد به ترتیب بیشترین و کمترین میزان را به خود اختصاص دادند. نتایج این آزمایش نشان داد که بین اکوتیپ های مورد مطالعه از نظر صفات تحت بررسی، تنوع وجود داشته و می توان از این تنوع در برنامه های اصلاحی زیره سبز استفاده نمود.

اکوتیپپ، تجزیه خوشه ای، لاتیس، وراثت پذیری