مهدی رجبی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست دانشگاه کردستان
مریم نوری مطلق - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد فیزیک دریا دانشگاه اصفهان

پدیده گرد و غبار مشکلات بسیاری را برای ساکنان استان های غرب ایران به وجود آورده است به نحوی که آن را از یک رویداد محلی به مسأله ملی منطقه ای مبدل کرده است. از این رو مطالعه و شناسایی ویژگی های این پدیده از - جمله خصوصیات فیزیکوشیمیایی ذرات گردوغبار بزرگتر از 11 میکرومتر بدلیل ماندگاری بیشتر آن در محیط زندگی انسان می تواند به اتخاذ تدابیر پیش گیرانه در مقابل خسارت های آن و در نهایت به ارائه راهکارهای علمی برای کنترل و مهار آسیب های این پدیده ختم شود. بدین منظور سه شهر سنندج، خرم آباد و اندیمشک واقع در نیمه غربی ایران که در سنوات اخیر مورد هجوم گسترده ی پدیده گرد و غبار بوده اند به عنوان ایستگاه های نمونه برداری انتخاب شدند. نمونه برداری ذرات گرد و غبار بزرگتر از 11 میکرومتر بر اساس روش Deposit Gauge Method از اول تیرماه 1931 به مدت یکسال، به طور همزمان در هر سه ایستگاه و در بازه های زمانی ده روزه انجام گرفت. نمونه ها پس از فرآوری و عصاره گیری، به منظور تعیین مقادیر کل فلزات سنگین آهن، منگنز، روی، مس، کروم، نقره، نیکل، کادمیم، سرب و ارسنیک با استفاده از روش Atomic Absorption Spectroscopy مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که از بین فلزات اندازه گیری شده فلزات آهن و منگنز در هر سه ایستگاه دارای بیشترین مقدار و فلزات نقره و کادمیوم کمترین مقدار را دارند. همچنین ایستگاه اندیمشک دارای بیشترین میزان گرد و غبار باریده در طول دوره یکسال نمونه برداری و خرم آباد و سنندج به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند. ضمن آنکه بیشترین و کمترین میزان گرد و غبار باریده بر سه ایستگاه به ترتیب در اردیبهشت و بهمن بدست آمد.

گرد و غبار، Deposit Gauge Method ، فلزات سنگین