فرنوش مخلص - کارشناس ارشد معماری منظر،پردیس هنرهای زیبا،دانشگاه تهران،ایران،

پیدایش شهر و شکل گیری حیات مدنی آن بر پایه طرز زندگی و توجه به نیازها و شرایط زیست محیطی و دسترسی ها بوده و این خود موجب یکرنگی، خلوص و هماهنگی در سیمای شهر است. فرم یا صورت شهری در برگیرنده کلیتی است که از با هم بودن و ترکیب اجزای منفرد و گاه مستقل پدید می آید. ادراک انسان از محیط از محوری ترین مقولات در تداوم حیات مدنی شهر است که انسان بر اساس نیازهای خود از محیط پیرامون، داده های لازم را بر می گزیند که این داده ها ناشی از تجارب شخصی فرهنگی و دیدگاه های تاریخی مرتبط است. درک از محیط و جایی که در آن زندگی می کنیم به عوامل شخصی، فرهنگی و فیزیکی بستگی دارد. محیط های کالبدی در واقع همان قرارگاه های رفتاری هستند که می توانند بازدارنده یا تسهیل کننده رفتارهای مردم شوند. قرارگاه های رفتاری در فضاهای شهری بهگونه ای به زندگی روزمره شهروندان در محیط کالبدی و درک آنان از محیط مرتبط است که در پی آن ارزش ها، نگرش ها و احتیاجات شهروندان مورد توجه قرار می گیرد. بسته به تنوع و سرزندگی حیات مدنی یک شهر به عنوان ترکیبی از مقیاس مناظر شهری و کیفیت آنها، کاربری های مختلف، عملکردها،فعالیت های اقتصادی و یا تفریحی در آن شکل می گیرد. به دنبال آن رفتارهای مردم نیز در مراکز مختلف شهری بسته به تأمین نیازشهروندان تعریف می شود. به گونه ای که در محیط های متفاوت با کاربری های تعریف شده آن، قرارگاه های رفتاری مستقل نیز وجود دارد.این جستار در پی آن است با بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در حیات مدنی یک شهر و بررسی خیابان انقلاب تهران به عنوان یک محور شهری و با استناد به تاریخچه این محور و سیر دگرگونی های آن، ماهیت و ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی این خیابان را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد، و به راهکاری درست در زمینه تداوم حیات مدنی شهر وعوامل شکل گیری قرارگاه های رفتاری مناسب در محیط های شهری بپردازد.

قرارگاه های رفتاری،فضای شهری، کیفیت مکان، ادراک فضا، خوانایی محیط