ملیحه بهنام - کارشناس ارشد راه و ترابری، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی،
میرمحمد سید هاشمی - کارشناس ارشد راه و ترابری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی،

امروزه در اکثر کشورها افزایش فعالیت اقتصادی و افزایش رقابت صنعتی از یک سو و افزایش هزینه های زندگی از سوی دیگر، رانندگان را مجبور به فعالیت بیشتر از توان جسمی و روحی خود کرده است .مسئولان زیربط بر این باورند که در راستای ارتقای ایمنی تردد جاده ای در مقابل این عامل پرمخاطره نیز بایستی برخورد علمی اجرایی صورت گیرد و عوامل منجر به بروز خستگی و علائم و نشانه های آن شناسایی شود و به دنبال آن اقداماتی در راستای جلوگیری از بروز و کاهش صدمات احتمالی انجام شود. خواب آلودگی زمان عکس العمل راتحت تأثیر قرار میدهد .به علاوه به مراقبت، هوشیاری، سطح آگاهی و تمرکز و نیز توانایی انجام فعالیتهای نیازمند توجه خاص،(مثل رانندگی) لطمه وارد میکند.سفرهایی که مستلزم رانندگی طولانی در جادههای یکنواخت مثل آزادراه ها هستند بیشترین احتمال خواب آلودگی راننده را دارا هستند. رانندگان خودروهای حملونقلی بهخصوص وسایل نقلیه سنگین باری و مسافربری عمومی ، کارگران شیفتی و قشرجوان جامعه بیشتر در معرض خطر خوابآلودگی هستند.بهطور کلی سوانح و تصادفات مربوط به خستگی در راههای برونشهری بیشتر از معابر درونشهری اتفاق میافتد. بالابودن میانگین طول سفر از یکسو و یکنواختی محیط و سرعت وسیله نقلیه از سوی دیگر از اهم دلایل این موضوع بهحساب میآید .اهمیت خستگی از آنجاست که راننده بهتبع بروز آن مجبور به نوشیدن، خوردن یا بعضا بازکردن کمربند ایمنی میشود و این موارد، خطرات بیشتری را در پی خواهد داشت.به طور کلی همه رانندگان اعم از حرفه ای و عادی ممکن است به واسطه شرایطی، دچار پدیده خستگی شوند اما احتمال آن برای بعضی گروهها بیشتر است . در این مقاله سعی شده است که علائم و علل موثر ایجاد خستگی در رانندگان شناسایی و رابطه بین خستگی وایمنی بررسی گردد و در انتها برای کاهش و جلوگیری از اثرات مضر خستگی و افزایش ایمنی وسلامت در سیستم حمل ونقل جاده ای کشور راهکارهایی ارائه شده است که می تواند برای مبارزه با این خطر بزرگ و پنهانی برای رانندگان بخصوص رانندگان حرفه ای مفید وموثر واقع شود.

خستگی، علایم و علل، رانندگان حرفه ای، راهکارهای جلوگیری