زیبایی شناسی هنری مبتنی بر تجلی صفات اسماء الهی در قرآن با تاکید بر تبلیغ دینی در شهر اسلامی

شهرهای اسلامی حاصل فرهنگ و تمدن اسلامی و روابط اجتماعی در آن بر پایه ارزشهای دینی سامان یافته و چهره فیزیکی آن یادآور هویت اسلامی ساکنان آن است. شهرهای برخوردار از محیط بصری مطلوب قادرند تا با وسعت بخشیدن به تجربه زیباشناختی شهروندان، موجبات ارتقای تصویر ذهنی اسلامی جامعه از خویش و با اعتلابخشیدن به شکل شهر در سطح ملی و بین المللی، توان رقابتی شهر را برای جذب عموم مردم به دین تقویت نماید. هنر از کهن ترین و پرنفوذترین ابزاری بوده است که در جهت ظهور و آشکارسازی مسائل پنهان جهان مادی و معنوی به کار گرفته شده است. ابزاری که بشر توانسته است به کمک آنها اندیشه و حتی خیال خود را پدیدار سازد. هنر اسلامى به عنوان منبعى ارزشمند براى دستیابی انسان به تعالی معنوی محسوب مى شود. چراکه روح هنر اسلامی سیر از ظاهر به باطن اشیا است. بدین معنا، هنرمندان اسلامی در نقش و نگاری که در صورت های خیالی خویش از عالم کثرت می بینند، جلوه های حسن و جمال و جلال الهی را آشکار مى کنند. بنابراین هنرمند اسلامی، همه ی موجودات را چون مظهری از اسماءالله می بیند و اثر هنری او نیز نوعى ابداع تجلیات، صورت ها، عکس ها و متجلی کننده اسماءالله است. هنر اسلامى همواره از نماد و تمثیل سود مى جوید. نمادها شکل این جهانى شده ى حقایق عالم معنا و بازتاب در عالم ماده به شمار می آیند. بدین صورت هر شىء در ذات خویش، حامل زیبایى به عنوان امانتى الهى است که هنرمند، تنها آشکارکننده ى آن زیبایى خواهد بود. در شناخت و فهم زیبایی های هنر اسلامى و دینی، منوط به شناخت و درک هنر و اسماء و صفات الهی در قرآن کریم می باشد. در تحقیق حاضر به بررسی موضوع زیباشناختی هنر اسلامی و صفات اسماء الهی در پیوند با یکدیگر تا آثار هنری و معماری از درجه معنایی، معنوی و کالبدی بالاتری قرار داشته باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، تاریخی که در نهایت به شکل نظری مورد مطالعه قرار داده و نتایج حاصله حاکی از آنست که تجربه زیباشناختی افراد از آثار هنری و معماری دینی و اسلامی در شهر اسلامی موجبات ارتقای تصویر ذهنی افراد از معبود خویش و توسعه فرهنگی و مذهبی آن در جامعه می باشد.

کلیدواژه ها:

زیباشناختی ، حسن و جمال ، تبلیغ ، هنر دینی و اسلامی ، صفات و اسماء الهی ، قرآن کریم ، شهر اسلامی