عباس پورلباف - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر
علی شیر افروس - استادیار و عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
سید محمود کاشفی پور - استاد و عضو هیئت علمی دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

کودهای شیمیایی حاوی فسفر برای افزایش حاصلخیزی خاک و تولید بیشتر محصولات به خاک مزارع اضافه می شود در صورتی که در اکثر حوضه های آبخیز سعی بر آن است که مقدار فسفر خارج شده از انها کنترل گردد. همچنین فسفر یکی از مهمترین عناصر غذایی پر نیاز برای گیاهان است البته استفاده بی رویه از کودهای فسفره شیمیایی و همچنین انتقال آنها توسط رواناب های کشاورزی از عوامل نگران کننده می باشد زیرا آبشویی فسفر به دنبال کاربرد فراوان کودهای فسفره شیمیایی به انباشتگی فسفر در خاک و بدنبال ان در آب زیرزمینی و آبهای سطحی می گردد و باعث آلودگی این منابع آبی مب شود در این مقاله تاثیر دو روش مختلف آبیاری بر شسته شدن فسفر و فسفات از طریق رواناب سطحی در منطقه سبیلی دزفول مورد بحث و تفسیر قرار گرفته است در این تحقیق که در سال 1390 به انجام رسیده است جهت تعیین درصد تلفات فسفر و فسفات در رواناب مزراع تحت دو روش آبیاری از انتهای مزارع در سه تکرار و پنج آبیاری نمونه گیری شده است و نمونه نها جهت آزمایش به آزمایشگاه منتقل می شد. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان هدر رفت فسفر در روش آبیاری جویچه ای و آبیاری نواری به ترتیب 2/90 و 1/95 کیلوگرم در هکتار و میزان هدر رفت فسفات در روش آبیاری نواری به ترتیب 5/90 و 5/48 کیلوگرم در هکتار می باشد همچنین نتایج نشان داد که درصد تلفات کودی توسط رواناب سطحی در روش آبیاری نواری نسبت به روش آبیاری جویچه ای بیشتر بوده است . درصد تلفات فسفر در روش آبیاری نواری و جویچه ای به ترتیب 1/95 درصد و 1/93 درصد بوده و درصد تلفات فسفات در روش آبیاری نواری و جویچه ای به ترتیب 5/48 درصد و 3/93 درصد می باشد.

فسفر، فسفات ، رواناب سطحی، آبیاری جویچه ای و آبیاری نواری