فرهاد یکه یزدان دوست - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیر طوسی
محمد ذونعمت کرمانی - دانشجوی دکتری هیدرولیک دانشگاه صنعتی خواجه نصیر طوسی

تالابهای آبهای سطحی نقش بسیار مهمی در عملکرد و مدیریت سیلابهای شهری ایفا می نمایند. شکل هندسی تالابها نقش تعیین کننده ای در عملکرد جریان از میان آن دارد. برای تعیین خصوصیات هیدرولیکی جریان در هر تالاب با شکل مشخص می توان با یک مدل که قادر به شبیه سازی اولیه باشد، اقدام به بررسی و شبیه سازی شرایط بهینه عملکرد نمود. یکی از مهمترین این خصوصیات که می تواند در طرحهای اجرایی و مدیریت تالابها، نقش بسزایی داشته باشد، راندمان هیدرولیکی تالاب می باشد. با استناد و توجه به میزان راندمان هیدرولیکی تالابها می توان نسبت به طراحی مناسب و بهینه تالابها اقدام ورزید. بنابراین شناخت و محاسبه میزان راندمان هیدرولیکی تالابها یکی از مهمترین و اصلی ترین عوامل در طراحی تالابهای مصنوعی می باشد. در این مقاله، با فرض شرایط ساده، روابط و همبستگی ما بین شکل هندسی تالاب و راندمان هیدرولیکی آن مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، برنامه نویسی یک مدل دو بعدی که قادر به نمایش رفتار جریان همراه با معادبه انتقال آلودگی باشد، در دستور کار قرار گرفت. در این مدل با استفاده از روش تفاضل محدود و بهره گیری از شیوه حل ADI و با در نظر گرفتن شرایط مرزی دریشله می توان با تعیین شرایط ورودی و خروجی میزان دبی و با مشخص بودن مقدار عمق، نتایج را به صورت پارامترهای دبی جریان در دو جهت X و Y و همچنین تغییرات سطح آب، در سطح تالاب فرضی به دست آورد. سپس با الحاق معادله انتقال آلودگی به داده های حاصله از مدل دو بعدی جریان، رفتار ردیاب فرضی درون تاب مورد بررسی قرار می گیرد و با استفاده از نتایج حاصله از رفتار ردیاب درون تالاب نسبت به محاسبه راندمان هیدرولیکی تالاب تحت شرایط هندسی متفاوت اقدام می شود. در نهایت نتایج به دست آمده با نتایج حاصله از فعالیت سایرین مورد مقایسه قرار گرفته است.

تالاب مصنوعی ، راندمان هیدرولیکی ، زمانمند هیدرولیکی ، مدل دوبعدی ، انتقال آلودگی