پرویز پیران

[توضیح: مقالات این کنفرانس فقط به صورت چکیده در مجموعه سیویلیکا نمایش شده است] نوشهرها به دلایل گوناگون با شهرهایی که به آرامی و با گذر زمان به دنیا آمده، رشد کرده و بالیده اند، متفاوت به نظر می رسند. اما از فهرست گاه بلند بالای تفاوت ها، مساله فقدان تاریخ و فرهنگ موضوعی برجسته تر ومهم تر به نظر می رسد که می تواند منشاء تناقضات و تضادهای پایداری گردد که بر ادامه حیات نوشهرها تاثیری منفی گذارد. از آنجا که تاریخ و فرهنگ دو عنصر اساسی تعریف هویت فضاهای انسان ساخت اند، پس مسئله مهم دیگری مطرح می شود که به هویت یابی نوشهرها مربوط است. مقاله حاضر کوششی است در جهت مستند سازی آثار ناشی از فقدان تاریخ و فرهنگ در نوشهر ها و مروری بر منابعی که در این باب پدید آمده است آنهم بدین امید که برای فرا رفتن از شرایط موجود نوشهرها و قدم گذاردن در مسیر هویت یابی، پیشنهادهایی ارائه گردد. در این رابطه به موضوع مهمی اشاره شده است. گرچه درست است که نوشهرهای فضاهای شهری انسان ساخت بی تاریخ اند و به تبع آن از فرهنگ خاص خود بی بهره به نظر می رسند، لیکن با ورورد موج های انسانس و اسکان آنان از یک سو شکل گیریی تاریخ و فرهنگ آغاز می گردد و از دیگر سوی آنانی که به نوظهرها قردم می گذارند با کنش و واکنش های اجتماعی عویتی نو ه نوشهرها می بخشند. فراتر از این مسئاله مهم ماکنان نوشهرها حاملان تاریخ و فرهنگ جامعه ای به حساب می آیند که در آن رشد و نمو کرده اند و به ارزش ها و هنجارهای اجتماعی گردن می نهند. بدیهی است که با ورود خود، اتاریخ و فرهنگ جامعه ی خود را به کناری نمی نهند و آنها را با خود به نوشهرنها آورده زمینه شکل گیری فرهنگی و تاریخ را پی می ریزیند. البته تنوع گرده ی های انسانی در نوشهرها گرچه از هز حیث و از جمله در ساختن تاریخ و فرهنگی نوشهری اثری مثبت می گذارند، لیکن همین تنوع ممکنت است حاوی تناقضات و تضادهای باشد که در نوشهرها سریاز می کنند و عینی می شوند. با توجه به مباحث بالا، مشخص می گردد که عناصر و فرایند هایی با شروع زندگی در نوشهر به کنش و واکنش می پردازند. مهندسی عناصر و فرایندهایی با شروع زندگی در نوشهر به کنش و واکنش می پردازند. مهندسی عناصر و فرایندهای یاد شده وظیفه ای است که فرا روی برنامه ریزان و طراحان شهری و مدیرییت نوشهرهای قرار دارد. حال این پرسش مهم باید از سوس آنانا پاسخ داده شوند که چگونه باید از عناصر و فرایندهای فعال شده در نوشهر و از تضادها و تناقضات، با هم نهادهایی برای هویت یابی نوشهر استنتاج کرد و چگونه با هم نهادهای یاد شده را در زندگی روزانه نوشهر فعال ساخت و اداره کرد؟ مقاله حاضر ضمن پرداختن به چنین موضوعی می کوشد تا نشان دهد که سابقه تاریخی نوشهر سازی در تمدن های کهن یعنی ایران باستان در قالب شهرهای شاهی در بین النهرین، مصر و از همه برجسته تر در تمدن روم و در دنیای معاصر به ویژه در جهان صنعتی شده، حاوی چه درسهایی است . درسهایی که گرچه قابل تکرار بدون دگرگون سازی نیستند، لیکن می توانند به ابزار هدایت بدل شوند و به یک زبان بومی و امروزی گردند.

نوشهر - تاریخ - فرهنگ - هویت- هویت یابی - مهندسی تضادها و تناقضات