مجتبی علیشاهی - گروه بیماری های آبزیان، گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز- ایران
مهدی سلطانی - گروه بیماری های آبزیان، گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز- ایران
مهرزاد مصباح - گروه بهداشت و بیماریهای ابزیان، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران- ایران
اشکان زرگر - گروه بهداشت و بیماریهای ابزیان، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران- ایران

زمینه مطالعه: بهبود کارایی سیستم ایمنی ماهی یکی از روش های مهم پیشگری از بیماری ها و تحریک رشد می باشد. در بین محرک های ایمنی، انواع طبیعی بویزه عصاره های گیاهی، به علت ایجاد آسیب کمتر به ماهی و محیط زیست اخیراً بیشتر مورد توجه بوده اند. هدف: در این تحقیق اثرات تحریک رشد و ایمنی دو ماده ارگوسان و لوامیزول به سه عصاره گیاهی سرخارگل Echinacea purpurea، کندر thurifera Boswellia و آویشن Zataria multiflora در ماهی کپور معمولی مورد بررسی قرار گرفت. روش کار: بدین منظور تعداد 450 قطعه ماهی کپور معمولی (وزن 11/12 ±1/22g) به 6 تیمار در سه تکرار تقسیم گردیدند: 1- اکیناسه 2- لوامیزول، 3- آویشن، 4-ارگوسان، 5- کندر و 6- کنترل، مواد مورد استفاده بصورت همگن با خوراک ماهی کپور مخلوط شده و به مدت 6 هفته ماهی ها با خوراک مخصوص هر تیمار تغذیه گردیدند. شاخص های رشد در انتهای دوره بین تیمارهای مقایسه شده و بعد از خونگیری انتهای دوره فاکتورهای هماتولوژیک شامل هماتوکریت، هموگلوبین، تعداد گلبول های قرمز و سفید و اندیس های گلبولی (MCV, MCH و MCHC) بین تیمارها مقایسه گردید. ماهی های باقی مانده در روز 42 تحقیق با باکتری زنده آئروموناس هیدروفیلاچالش داده شده و درصد تلفات بعد از چالش ثبت گردید. نتایج: تفاوت معنی داری در نرخ رشد ویزه و ضریب تبدیل غذایی در تمام تیمارها به جز تیمار آویشن، نسبت به تیمار شاهد وجود داشت (p<0/05). درصد تلفات بعد از چالش نیز در تمام تیمارها (به جز آویشن) کاهش معنی داری را نشان داد (p<0/05). در بین فاکتورهای خونی، فقط تفاوت معنی دار در تعداد گلبول های سفید خونی بین تیمارها مشاهده گردید (p<0/05). تعداد گلبول های سفید خونی در تیمارهای اکیناسه، ارگوسان و لوامیزول به ترتیب برابر 7830 ±590, 7750 ±500mL و 7380 ±810 بود که بطور معنی داری از تیمار کنترل (6380 ±123mL) بیشتر بود. سایر فاکتورهای خونی تحت تأثیر مواد مصرفی در تحقیق قرار نگرفتند. نتیجه گیری نهایی: دو عصاره گیاه اکیناسه و کندر اثرات تحریک رشد و ایمنی قابل رقابت باارگوسان و لوامیزول می باشند ولی عصاره آویشن تأثیری در رشد و مقاومت ماهی کپور معمولی ندارد.

ارگوسان، لوامیزول، سرخارگل، کندر، آویشن