فریدون رضازاده - گروه علوم درمانگاهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهرکرد- ایران
حمید کریمی - گروه علوم پایه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز، تبریز- ایران
امیربابک سیوفی خوجین - گروه پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز، تبریز- ایران
جواد اشرفی هلان - گروه پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز، تبریز- ایران

گوزن قرمز زیرگونه ماران یک گونه در معرض خظر می باشد. یافته مطالعه فعلی مربوط به یک رأس گوساله نر سه ماهه گوزن قرمز زیر گونه ماران (Cervus elaphus maral) است که در منطقه حفاظت شده ارسباران آذربایجان شرقی در مهرماه 1385 تلف گردید. شش ساعت پس از مرگ در کالبدگشایی پرخونی لاشه همراه با ادم شدید در ریه ها، کبد و روده باریک بویژه ژوژنوم بارز بود. پس از برش دادن ریه ها، مقادیر فراوان مایع سروزی کف آلود صورتی رنگ از سطح برش و برونش ها خارج شد. در بررسی هیستوپاتولوژیک، ریه ها پرخون و در نواحی وسیعی از ریه آلوئل ها انباشته از اکسودای غنی از پروتئین بود. منظره میکروسکوپیک ریه ها نشانگر شوک ریوی (Shock lung) و ضایعه کبدی شامل پرخونی شدید با آثار جدا شدن سلول های کبدی از یکدیگر (Hepatocytes dissociation) و نکروز تکی (Single cell necrosis) در آنها بود. هیچگونه انگل خونی در داخل گلبول های قرمز مشاهده نشد. در کشت باکتریولوژیک کوکوباسیل های گرم منفی از کبد و ریه جداسازی گردید که با استفاده از آنتی سرم پلی والان و پلی 4 اختصاصی، اشریشیاکلی (O(20 و (O(114 و کلیسیلا پنومونیه تیپ (K(1 به ترتیب از کبد و ریه جدا شد. گزارش اضر آندوتوکسمی و مرگ گوساله ی مارال، با سابقه عدم دریافت آغوز و استرس حمل و نقل را بیان می کند.

گوزن قرمز، اشریشیاکلی، کلبسیلاپنومونیه، پنوآنتریت، آندوتوکسمی