محمدتقی شیبانی - گروه آموزشی بافت شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران- ایران

هدف: مطالعه و شناخت خصوصیات ریخت شناسی و ریزبینی طحال به عنوان مهمترین عضو لنفاوی و سایر اجزای لنفاوی مؤثر در سیستم ایمنی بدن ماهی قره برون. طرح:مطالعه توصیفی. حیوانات: تعداد 10 عدد ماهی قره برون Acipenser Persicus بالغ صید شده از سواحل جنوبی دریای خزر. روش: پس از خارج کردن طحال و لوله های گوارش مربوطه نمونه های بلافصله در محلول فرمالین 10 درصد قرار گرفته و به ازمایشگاه بافت شناسی دانشکده دامپزشکی منتقل گردیدند. سپس مراحل معمول بافت شناسی در دستگاه پاساژ بافت انجام گرفته و از نمونه های برشهایی به ضخامت 6 میکرون توسط میکروتوم تیهه گردید. برشهای مزبور به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیز و مطالعه گردیدند.نتایج: طحال به صورت عضوی کاملاً کشیده به موازات اجزای بخش میانی دستگاه گوارش قرار گرفته که در دید میکروسکوپی از خارج توسط کپسولی همبندی همراه با یک لایه اپی تلیال پوشیده شده است. در پارانشیم طحال پولپهای سفید و قرمز مشاهده گردید. شباهت زیادی بین طحال در این گونه با طحال جانداران خشکی زی وجود دارد و البته تفاوتهایی نیز مشاهده می گردد. بخشی از سیستم لنفاوی نیز بشکل بافتهایی، ضمیمه دستگاه گوارش بوده که شامل بافتهای لنفاوی منتشر در طول لوله گوارشی و تجمعات لنفاوی و همچنین فولیکولهای لنفاوی در پارین مخاط و زیرمخاط رودهها بویژه روده خلف و دریچه های مارپیچی بوفور مشاهده می گردند. کلا از روده های قدامی به طرف خلف لوله گوارشی تارکتوم بتدریچ بر وسعت بافتها و فولیکولهای لنفاوی افزوده می ردد. نتیجه گیری: طحال به عنوان بزرگ ترین و مهمترینعضو لنفاوی با ساختارهای ریزبینی تا حد زیادی مشابه طحال ستانداران دارای اعمال زیادی از جمله تولید سلولهای لنفاوی بوده و از طرفی سایر بافتهای لنفاوی موجود مانند توده های لنفاوی در روده های قدامی و خلفی می توانند با تولید لنفوسیتهای فراوان دارای نقش ایمنی زائی بسیار مهیم در سیستم دفاعی بدن باشند. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، (1384)، دوره 60، شماره 1، 42-37.

بافت لنفاوی، ماهی قره برون، طحال، دستگاه گوارش، بافت شناسی