محمد نقی زاده - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات دانشکده هنر و معماری

علیرغم آن که به تناسب و در مواضع و جایگاه های گوناگون، افراد بسیاری (از جوامع علمی، آموزشی، مدیریتی،حرفه ای و اجرایی) از شهر اسلامی و شهر آرمانی اسلام سخن میگویند، اما تعریف دقیق متکی بر متون و نصوصاسلامی به ویژه در باره شهر آرمانی اسلام در دسترس نیست. به نظر میرسد که مناسبترین تعریف را میتوان و باید ازمتون اصیل اسلامی و به ویژه از قرآن کریم استنتاج کرد. به همین جهت، با تبیین ویژگی هایی که برای شناخت و تعریف هرپدیده لازم است (که در مبانی ، ارکان ، الگو ، صفات و اصول خلاصه میشوند)، مقاله حاضر بر آن خواهد بود تا اینویژگیها را برای شهر آرمانی اسلام از قرآن کریم استنتاج نماید. به بیان دیگر، مقاله این نظریه را مطرح میکند که شناختشهر آرمانی اسلام و ویژگیهای اصلی و اصیل آن با مراجعه به قرآن کریم امکانپذیر است. طبیعی است که در مراجعه به قرآنکریم (با عنایت به جامعیت و جاودانگی و جهانی بودن مفاهیم و مطالب وحیانی این کتاب الهی) تعریف و ویژگیهایی کهاستنتاج خواهند شد موضوعاتی اصیل و جامع و عام خواهند بود، که عینیت و ظهور و بروز یافتن آنها منوط به رعایت فرهنگبومی، شرایط سرزمینی، وضعیت اقتصادی، فنآوری در دسترس و سایر شرایط زمانی و مکانی خواهد بود؛ که البته همه اینشرایط باید در فضای تفکر دینی (جهانبینی توحیدی) مورد توجه قرار گیرند.در تبیین سؤالات اصلی تحقیق که مقاله در پیپاسخگویی آنها برای اثبات نظریه خویش است نیز عبارتند از: 1- روش بهره گیری از متون مقدس (و به ویژه قرآن کریم) برای شناخت ویژگیهای اصیل شهر آرمانی اسلام کدام است؟ 2- برای شهر آرمانی اسلام چه تعریفی را میتوان ارایه کرد؟ و اصلی ترین ویژگیهای آن مطابق آموزه های قرآنی کدام اند؟ در باره روش تحقیق مورد استفاده مقاله نیز قابل ذکر است که باتوجه به زمینه های بحث و موضوعات متنوعی که در آن مطرح میشوند، ار روشهای تحقیق اکتشافی، تفسیری، قیاسی وتحلیلی استفاده خواهد شد.

شهر آرمانی اسلام، متون مقدس، جهان بینی توحیدی، فرهنگ، شهر