حسین رخشانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم و تحقیقات
ناصر حافظی مقدس - عضو هیئت علمی دانشکده علوم زمین، دانشگاه فردوسی مشهد
فریدون رضائی - عضو هیئت علمی پژوشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی کشور
محمد ابراهیم یخکشی - رئیس اداره آب منطقه ای گرگان

سد کوثر (نومل) در استان گلستان و شرق رشتهکوه البرز و از نظر تقسیمات زمینشناسی در زون البرز شرقی و زیرزون گرگان- رشت قرار دارد. واحدهای سنگی منطقه بطور عمده شامل آهک، ماسه سنگ، شیل، دولومیت، مارن، کنگلومرا و نهشته های لسی و آبرفتی میباشد. بر اساس نقشه های زمین شناسی و بررسیهای صحرایی، ساختگاه سد و مخزن را نهشته های آبرفتی ریزدانه عهد حاضر و به ویژه لسها در تکیه گاهها در بر میگیرند. تنها در تکیه گاه راست رخنمون بسیار محدودی از شیستهای فرسوده مربوط به شیستهای گرگان دیده میشود که فوق العاده ضعیف و در سطح، به شدت هوازده است. در طی مطالعات ژئوفیزیکی، هیچ گسلی در محدوده ساختگاه گزارش نشده است. بر اساس بررسیهای انجام شده، سطح درزه ها در بخش های سطحی اکثرا صاف است و از مصالح نرم پر شده است. بر اساس بررسیهای سطحی و نتایج بدست آمده از گمانه های ژئوتکنیکی حفاری شده در توده سنگی، ضخامت زون فرسوده در برخی از مقاطع حفاری بهبیش از ده متر میرسد. نتایج بدست آمده از آزمونهای آزمایشگاهی بر روی چند نمونه محدود از مغزه های حاصل از حفاریهای ژئوتکنیکی نشان میدهد که متوسط مقاومت تک محوری سنگ بکر در حالت خشک در حد 7/5Mpa میباشد. به منظور دستیابی به یک ایده کلی از وضعیت پارامترهای ژئوتکنیکی و توصیف کیفی و کمی توده سنگی در ساختگاه سد کوثر، طبقه بندی مهندسی توده سنگی با استفاده از روشهای متداول از جمله روش GSI و RMR انجام شده است. براساس رده بندی RMR توده سنگی ساختگاه سد، در رده سنگ های ضعیف ارزیابی میشود.

سد کوثر، نومل، گلستان، لس، ژئوتکنیک، البرزشرقی