ریحانه حسین زاده - کارشناس ارشد طراحی شهری
سیدجواد قریشی خوراسگان - دانشجوی کارشناسی معماری دانشگاه یزد

استفاده و تخصیص فضاهای عمومی،مسئله ای اساسی است که باید در مطالعات زندگی روزانه کسانی که در شهرها زندگی می کنند، مورد بررسی قرار گیرد. استفاده و تخصیص از فضاهای عمومی تجربه ای است که برای تمامی افراد یکسان نیست؛ زیرا متغیرهایی نظیر سنف جنس، گروه های اجتماعی و اقلیت های قومی و نزادی بر چگونگی استفاده از آن، اثر می گذارند. در حالی که فضا راگسترده ای باز و انتزاعی می بینیم، مکان بخشی از فضاست که به سویله شخص یا چیزی اشغال شده است و دارای بار معنایی و ارزشی ست. برهم کنش افراد در این محیط، بلادرنگ است که ویزگی های آن را متمایز از مناطق اطراف می کند. مکان سوم به عنوان جایی برای برقراری تعاملات اجتماعی و متفاوت از محل کار یا محل سکونت، در اواخر قرن بیستم، توسط الدنبرگ مطرح شده است. در این مکانها دیده می شود، هم سطحی و برقراری عدالت و فاصله گرفتن از تفاوت های طبقاتی و اجتماعی است. در این پژوهش، سع بر آن است تا با روشی مروری- تحلیلی و بر پایه توصیف داده های اسنادی، به تعریف و بازتعریف مفهوم مکان سوم به عنوان ظرفی برای مظروف روابط اجتماعی پرداخته شود. سوالاتی که این پژوهش به دنبال دارد، عبارتند از: آیا در شهرهای امروزی ما مکان های سوم در دسترس شهروندان هستند؟ آیا فضاهای موجود با معیارهای تعریف یک مکان سوم همخوانی دارند؟ آنچه این پژهش به دنبال دارد، ارتقای ارزش مکان هایی برای تعامل و برقراری روابط پایدار اجتماعی است، از اینرو با استفاده از تکنیک های مشاهده و پرسشنامه در چند فضای شهری یزد به عنوان مکان های سوم، سعی در بازتعریف مکان های اجتماعی در شهر یزد و توصیف این مکان ها داشته است.

مکان، مکان سوم، مکان اجتماعی