سعیده مظلومیان - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، مرکز شیراز
مریم ایزد پناه - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آموزش محیط زیست، پیام نور واحد شیراز

تهیه سرفصل ها و گسترش فعالیت ها در زمینه آموزش های زیست محیطی ارتباط مستقیمی با تأثیرات جهانی، اجتماعی و بین المللی ناشی از اجلاس استکهلم سال 1972 و اجلاس سران در ریودوزانیرو سال 1992 و اجلاس سران در سال 2002 در ژوهانسبورگ دارد. اثرات آن بخوبی بر روی علوم و تحقیقات آموزشی در مراحل مختلف از جمله برنامه ریزی درسی و تغییر محتوای کتب بخوبی مشهود است. محتوای موضوعات قابل تدریس در مدارس و تکنولوژی های آموزشی به تعامل های دانش آموز محور در داخل و خارج از مدرسه سوق پیدا نموده است. از اولین کنفرانس تاکنون تعدادی از مؤسسات آموزشی در کشور ترکیه و ایران اقدام به ارائه آموزش های زیست محیطی در همین راستا نموده اند. برخی از این سازمان ها که اکثراً به صورت داوطلبانه اقدام به این امر نموده اند و در حیطه آموزش زیست محیطی رسمی همکاری نمی کنند، در کشور ترکیبه می توان چند نمونه مثل انجمن حفاظت از طبیعت ترکیه (TTKO) سال 1995، صندوق حیات وحش (DHKV-WWF) سال 1975، انجمن تحقیقات روستایی و جنگلداری (KIRCEV) سال 1989، اداره تربیت بدنی و پیش آهنگی (OBESID) سال 1989، بنیاد برای حفاظت و ارتقاء محیط زیست و میراث فرهنگی (CEKUL) سال 1990 و جامعه طبیعت (TIF) سال را نام برد 2002. و در ایران نیز چند نمونه مثل انجمن متخصصان محیط زیست 1372، انجمن زنان طرفدار توسعه پایدار محیط زیست (1371)، مرکز تحقیقات محیط زیست و توسعه پایدار، جمعیت اتحاد سبز استان سمنان 1381، انجمن جبهه سبز (1378)، مؤسسه زیست محیطی سبز اندیشان (1379) و ... در این مقاله مقایسه ای از روند اقدامات و تجربیات چند مؤسسه غیردولتی در ایران و کشور ترکیه در زمینه فعالیت های زیست محیطی بررسی شده است. لازم به ذکر است که هنوز مشکلات حل نشده و موانع بسیاری در آموزش و پرورش زیست محیطی وجود دارد. هنوز موارد بسیاری برای درج در برنامه ریزی های آموزش زیست محیطی در ترکیه وجود دارد، درعمل هنوز مطالعات در مورد اساس موضوع آموزش محیط زیست و انطباق با شرایط واقعی از سال 1999 در کشور ترکیه آغاز شده است. در سطح تئوری اقدامات متخصصین در زمینه نشر و پراکنش دانش خود در خصوص ویزگی های اکوسیستم و مناطق حفاظت شده بوده است و در سطح اقدامات اجرایی فعالیت ها در راستای ارائه رهنمودهای مطالعاتی و مشکلات شناسایی شده و راه حل های ارائه شده برای هر کدام بوده است. جمعیت هدف در این پروژه های زیست محیطی را معلمان، رهبران و تصمیم گیران و اشخاص در رده های بالای تحصیلی تشکیل می دادند. هدف از این برنامه، ارائه آموزش هایی از محیط زیست به قشر تحصیل کرده بوده و این کار از طریق گسترش علوم زیست محیطی و آموزش های وابسته به عامه مردم توسط گروه خاص آموزش دیده بوده است. این برنامه بر اساس یک چارچوب برای توسعه و گسترش پروژه های آموزشی زیست محیطی مشابه در محدوده هدف یا ارتقاء کیفیت و استانداردهای نظام آموزش زیست محیطی در مؤسسات آموزش دهنده بوده است. امیدوارند که بتوانند در آینده با برنامه ریزی های منظم تر تمایلف کنجکاوی مادالعمر و انگیزه نگهداری و محافظت از اکوسیستم و محیط زیست را در مردم بیشتر نمایند. لازم به ذکر است که هنوز مشکلات حل نشده و موانع بسیاری در آموزش و پرورش زیست محیطی وجود دارد.

آموزش غیررسمی، سمن، انجمن های زیست محیطی، ترکیه، ایران