رسول باستانی - دانشجوی کارشناسی ارشدمعماری دانشگاه علوم و تحقیقات مرودشت
مهشید معتمد - استادپژوهشگر دوره تخصصی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

پنجره ارسی یا به تعبیری چشم معماری ایران با ترکیبی از شیشه های رنگی و گره های چینی به مثابه روزنه ای از بهشت می ماند که از روزگاران قدیم در معماری این مرز و بوم و بویژه ناحیه گرم و خشک رشد و نمو پیدا کرد و از عناصر مهم طراحی نور در فضای داخلی معماری ایران بوده است. زیرا علاوه بر زیبایی و خصوصیات روان شناختی بر روشنایی فضا نیز تاثیر دارد. متاسفانه به علت هزینه بالا و عدم وجود نیروی کار حرفه ای در این زمینه، دیگر به ندرت می توان دید که در بنایی از پنجره ارسی استفاده شود. در این مقاله سعی بر آن شده است تا نگرش فضاسازی پنجره ارسی را در معماری گذشته و حال شناخت. بدین منظور ابتدا سعی بر آن شده تا خصوصیات پنجره ارسی را بررسی کرد و میزان تاثیر گذاری این پنجره ها را بر فضای خانه های مسکونی دوره قاجاریه بررسی کرد. با مطالعات انجام گرفته به این نتیجه رسیدیم که می توان از پنجره ارسی در فضاهای مسکونی خانه های امروزی استفاده دو چندان کرد و زیبایی فردوس گونه را به این فضا ها بازگرداند. در این مقاله از شیوه تحقیقاتی بنیادی نظری و کاربردی استفاده شده است

پنجره ارسی ، معماری قاجاریه ، خانه های مسکونی شیراز