رمضان کلوندی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان
کیوان صفی خانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

این تحقیق با هدف شناسایی رویشگاه های گونه دارویی Thymus fallax در استان همدان و بررسی تاثیر رویشگاه های مختلف بر عملکرد ماده موثره این گونه در استان همدان به اجرا درامد روش بررسی پوشش های گیاهی در برگیرنده گونه مذکور در مناطق مورد مطالعه با استفاده از روش نوین DSS(Determina`on 0f special sta`on) انجام گرفت در هر رویشگاه مورد مطالعه از اندام های هوایی فوق الذکر در فصل گلدهی کامل و نمونه های خاک هر رویشگاه در برگیرنده ان برداشت صورت گرفت از اندام های هوایی برداشت شده و خشک شده در مجاورت هوای گونه مورد مطالعه در رویشگاه های مورد برداشت (11 رویشگاه) نیز با استفاده از روش تقطیر با آب به طور جداگانه اسانس گیری به عمل آمد و بازده اسانس های هر رویشگاه نیز تعیین گردید ترکیبات تشکیل دهنده همه اسانس ها با استفاده از دستگاه های GC و GC/Mass مورد شناسایی قرار گرفتند این تحقیق منجر به شناسایی رویشگاه های این گونه در سطح استان گردید و لیست فلوریستیک گونه های همراه این گونه در رویشگاه های مورد مطالعه به طور کامل شناسایی شد و اتو اکولوژی گونه مورد مطالعه در رویشگاه های مورد بحث برای این گونه مشخص گردید استخراج اسانس گونه دارویی (Thymus fallax) در 11 رویشگاه مورد بررسی نشان داد که بالاترین بازده اسانس این گونه متعلق به کد TFAF3 یعنی در منطقه همدان 5 کیلومتری اسد آباد منطقه گله بر واقع در زیستگاه ویژه Galium mite در ارتفاع 2230-2300 متری و کمترین بازده اسانس این گونه متعلق به کد TFGF یعنی در منطقه همدان جاده گنجنامه به تویسرکان نرسیده به گردنه ، سمت چپ ارتفاع 2450 متری می باشد تجزیه فیتوشیمی اسانس روغنی جمعیت های 11 گانه گونه آویشن در مرحله گلدهی منجر به شناسایی 16 ترکیب مختلف در آن شد. ترکیب های تشکیل دهنده شاخص اسانس این گونه در مرحله گلدهی شامل تیمول (60/35%- 14/55%) ، کارواکرول (36/18-0/85%) ، گاماترپینن (9/17%، 2/28%) ، پاراسیمن (11/84%، 3/28%) ، آلفا ترپینئول (23/12%، 0/02%) ، لینالول (13/89%-0/26%) ، برونئول (9/63%-0/43%) و کامفن (3/84%- 0/17%) بودند بر اساس ترکیبات فوق چهار کموتایپ تیمول ، کارواکرول ، تیمول- کارواکرول و آلفا- ترپینئول برای گونه فوق معرفی شد.

گیاه دارویی Thymus fallax، روش نوین DSS، اسانس روغنی ، GC و GC ، Mass، ماده موثره