تنوع زیستی و اتنوبوتانی فلور دارویی مانداب های شیب جنوبی البرز

زیستگاه های ماندابی در شیب های جنوب البرز نقش بسیار مهمی در تنوع زیستی غنای گونه ای به ویژه گونه های دارویی ایفا می کند این مطالعه در گستره ارتفاعی بین 350 تا 3200 متر انجام شد و به همراه جمع آوری و شناسایی گیاهان اطلاعات مربوط به شکل زیستی ، گستره جغرافیایی، ارزش دارویی محلی ثبت گردید نتایج نشان می دهد که بیش از 506 آرایه شناسایی شده بیش از 22% گونه ها ارزش دارویی شناخته شده در بین اهالی محلی دارند و تعدادی از گونه ها به خصوص انحصاری دارای ظرفیت های دارویی ناشناخته ای اند که زمینه پژوهشی جدیدی را فراهم می آورند این تعداد از گیاهان متعلق به 61 جنس و 34 خانواده اند که از این میان سهم دولپه ای ها با 67، تک لپه ای ها 7 گونه و گروه نهانزادان آوندی با 2 گونه است غنی ترین خانواده ها Asteraceae (15 گونه) و Fabaceae (9 گونه) می باشد. شکل زیستی غالب مربوط به همی کریپتوفیت ها (41/2%) ، زئوفیت ها (20/2%) است بررسی پراکنش جغرافیایی این گیاهان نشان داد که فلور منطقه شامل 52/6% گونه جهان وطنی وسیع ، 34/2% گونه جهان وطنی محدود، 9/6 % گونه ایرانو- تورانی و 1/8 % گونه انحصاری است فراوان ترین گونه های دارویی Mentha longifolia, Plantago major, Lythrum salicaria و Trifolium pretense و کمیاب ترین آنها Eupatorium cannabinum, Glycerrizha glabra, Alliaria petiolata. و Inula helenium می باشد در حدود 45% مصرف دارویی چند منظوره داشته ، 22% در درمان بیماریهای مختلف گوارشی کاربرد دارند به دلیل فقدان برنامه های حفاظتی در این زیستگاه ها تعداد زیادی از آنها در اثر فعالیت های انسانی نظیر احداث جاده و برداشت بی رویه گیاهان دارای ارزش غذایی و دارویی در معرض تهدید می باشد بنابراین تبین و اجرای سیاست های حفاظتی ، بقای بسیاری از گونه های گیاهی دارویی منحصر به فرد و در عین حال آسیب پذیر را تضمین خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

گیاهان دارویی ، شکل زیستی ، گستره جغرافیایی ، حفاظت ، البرز