ارزیابی مقدار اسانس و شناسایی اجزای اسانس بذر گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) توده بومی همدان

امروزه به دلیل جایگاه ویژه گیاه درمانی در بهداشت و سلامت جامعه گیاهان دارویی مورد توجه ویژه مراکز درمانی و تحقیقاتی قرار گرفته اند. نخستین گام در راه مدیریت بهینه و بهره برداری اصولی از گیاهان دارویی شناسایی دقیق گونه ها و ارقام، شناخت نیازهای اکولوژیکی و مهمتر از همه ارزیابی نقش تنش های محیطی در کمیت و کیفیت مواد موثره ثانوی این گیاهان می باشد هدف از این مطالعه بررسی مقدار اسانس و شناسایی ترکیبات اسانس بذر گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) توده بومی همدان در شرایط غرب استان تهران می باشد به منظور انجام این آزمایش بذر رازیانه توده بومی همدان در دانشگاه تربیت مدرس تهران کشت شد. در طول مرحله رشد کلیه مراقبت های لازم از گیاهان به عمل آمد پس از طی مراحل رشدی و رسیدن کامل گیاهان گل آذین ها برداشت و بعد از خشک شدن گل آذین ها در سایه ، بذرها توسط باددهی و غربال های مخصوص جداسازی و کاملا عاری از سایر بقایای گیاه شدند. استخراج اسانس بذور توسط دستگاه کلونجر و به روش تقطیر با آب انجام گرفت. پس از ارزیابی کمیت اسانس کیفیت آن توسط دستگاه های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC-mass) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس در این عملیات 2/42 درصد بود. نتایج حاصل از تجزیه و شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس نیز نشان داد که بیشترین جزء اسانس آنتول (75 درصد) می باشد که در مقایسه با سایر ارقام داخلی و خارجی میزان بالایی می باشد در مجموع تعداد 10 ترکیب در اسانس این گیاه شناسایی شد که عمده ترین آنها آنتول، لیمونن و فنکون می باشد متیل کاویکول (استراگول) نیز بعد از ترکیبات فوق دارای درصد بالایی نسبت به سایر اجزا می باشد.

کلیدواژه ها:

رازیانه ، اسانس ، کمیت ، کیفیت ، انتول