کمال رهبری منش - عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین
سیدرضا نصری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی قزوین واحد علوم و تحقیقات

فضاهای عمومی جدید که در پی گسترش تکنولوژی و تسریع در روند شهرسازی شکل گرفته اند چه به لحاظ کالبد فیزیکی و چه از نظر روابط اجتماعی حاکم در فضا، پاسخگویی لازم را برای جذب افراد به درون خود نداشته و برای افراد استفادهکننده نیز، هویت لازم و احساس تعلق خاطر ،در این فضاها وجود ندارد. خاطرات محیطی زندگی ما را از جهات مختلف تحت تاثیر قرار می دهداحساس ارتباط با گذشته، حس اعتماد به نفس وهویت. ؛ به نظر می رسد در مطالعه مولفه های موثر بر یک مکان، علاوه بر ارزشهای کالبدی ،مطالعه ارزشهای احساسی، روانی و روابط اجتماعی شکل گرفته در آن و در بین انسان ها نیز حائز اهمیت است؛ از سویی ارزش گذاری افراد نسبت به مکان ها بنا به ویژگیهای شخصیتی و نوع و میزان استفاده از محیط، متفاوت است تا جاییکه ممکن است مکانی علیرغماینکه فاقد ارزش معماری است،دارای هویت و خاطره انگیز برای قشر خاصی از اجتماع باشد. هدف از این تحقیق شناسایی دقیق تر این مولفه های تاثیر گذار محیطی چه به لحاظ ادراکی و اجتماعی و چه از لحاظکالبدی در فضاهای عمومی است فرضیه تحقیق بر این اساس است که این عوامل شامل کالبدی اعم از نورپردازی، رنگ ، فرم ، بدنه های هماهنگ، گیاهان، آب و... وادراکی شامل عواملی چون تنوع پذیری ، انعطاف پذیری، اتفاقات و نمایشگاهها،احساس امنیت، قابلیت محیط برایمشارکت دادن افراد در فعالیتها و ...است. این تحقیق از نوع کیفی بوده روش تحقیق توصیفی تحلیلی و استدلال نوع قیاسی و روش گردآوری داده ها بر اساسمطالعه اسنادی است. در مرجله اول با مطالعه مبانی نظری پژوهش در قسمت کیفی ، چارچوب مبانی نظری تحقیق و مولفه های موثر از دیدگاهاندیشمندان و محققین در این حوزه استخراج و جمع بندی شده است درگام بعدی این عوامل با بررسی نمونه های موفق و تجزیه و تحلیل داده های حاصل ،سنجیده شده است، میزان تاثیر عوامل اولویت بندی و در نهایت پس از تایید فرضیهپژوهش، به جمع بندی ای از نقش متقابل کالبد، فضا و روابط اجتماعی حاکم بر آن و میزان تاثیر پارامترهای این عوامل اصلی بر جذب افراد به محیط ارائه شده و پیشنهادهایی برای طراحی بهتر فضاها مطرح گردیده است

روانشناسی محیط، هویت مشترک، پویایی فضا، احساس تعلق، سرزندگی اجتماعی