محمود احمدی - استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه شهید بهشتی
مژده محبی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم در برنامه ریزی محیطی دانشگاه آزاد اسلامی شهرر ی
ابراهیم شریفی عاشور آبادی - استادیار گروه مهندسی کشاورزی

همزمان با پیشرفت تکنولوژی و صنعتی شدن جوامع طی سال های اخیر و افزایش جمعیت در کشورهای درحال توسعه نیاز به مواد غذایی و محصولات کشاورزی اهمیت بسزایی یافته،متناسب با آن تغییرات آب و هوایی ودسترسی بیشتر انسان به محیط طبیعی، فرسایش خاک، محدودیت منابع آب دشواری های بیشتری را در جهت تامین غذا فراهم نموده است. ایران از جمله کشورهای در حال توسعه محسوب می شود که با قرار گرفتن در عرضهای جغرافیایی بالا دارای اقلیم های متفاوت می باشد. محصولات کشاورزی وابسته به شرایط اقلیمی مکان ها هستند مهمترین عناصر اقلیمی در کشاورزی دما ، بارش ،تابش و رطوبت می باشد . که با کاهش هریک از اینپارامترها حیات گیاه به مخاطره می افتد . هدف از این تحقیق بررسی تأثیر عوامل اقلیمی بر روی محصولات استراتژیک کشاورزی ایران با تأکید بر غلات شامل ( گندم ، جو ، برنج ، ذرت ، پنبه ) و ارائه دیدگاه های نو درزمینه برنامه پنجم توسعه بمنظور رسیدن به خودکفایی در این محصولات اساسی است . روش کار با جمع آوریداده های مکانی و آمارهای هواشناسی ( متوسط دمای روزانه سال های 1998 تا 2007 ) از 30 مکان بصورت پایلوت و تعیین پهنه بندی توسعه محصولات استراتژیکی با استفاده از نرم افزارARC GIS انجام گردیده ست .نتایج نشان داد در ایران با وجود اقلیم های متفاوت هریک از محصولات استراتژیک بر مبنای عناصر اقلیمی در مناطق خاصی کشت می شود. بیشترین و مطلوب ترین سطح زیر کشت گندم و ذرت در استان فارس، جو خراسان رضوی و برنج و پنبه در سواحل خزر از مطلوبیت بهتری برخوردار است و لازم است در خصوص فراهم سازی سایر عواملموثر در افزایش راندمان تولیدات برنامه ریزی و تعیین زیرساخت های بیشتری در برنامه پنجم انجام پذیرد

کشورهای درحال توسعه ، محصولات استراتژیک ، عناصر اقلیمی ، نرم افزارGIS