مهدی اژدری مقدم - دانشگاه سیستان و بلوچستان دانشیار گروه عمران دانشکده مهندسی
کوهزاد رئیس پور - دانشگاه سیستان و بلوچستان دانشجوی دکتری اقلیم شناسی گروه جغرافیا و برنامه ریزی محیطی
محمد علی عزیزاقلی - کارشناس ارشد اقلیم شناسی و مدیر کل سازمان تحقیقات و هواشناسی استان سیستان و بلوچستان
خالد قادری زه - کارشناس ارشد اقلیم شناسی سازمان هواشناسی استان سیستان و بلوچستان

یکی از بلایای طبیعی که استان خوزستان را به دلیل موقعیت جغرافیایی و همجواری آن با پهن ه های بزرگی از مناطق بیابانی تحت تأثیر قرار می دهد، پدیده نامطلوب گردوغبار است. در این مطالعه به منظور ارائ هی الگوهای جامعمولد پدیده ی گرد و غبار در استان خوزستان، داده های آماری لازم از ده ایستگاه سینوپتیک انتخابی در گستره استان خوزستان طی یک دوره آماری ده ساله ( 2005- 1996 ) مورد استفاده قرار گرفته است. بدین منظور پس از استخراج تمام روزهای گرد و غباری در طول دوره آماری، روزهای گردوغباری با منشأ فرامنطقه ای جهت ارائه الگوهای همدیدی انتخاب گردیدند. از میان تمام موجهای گرد و غباری، 50 موج گرد و غباری شاخص به صورت ماهانه تفکیک و جهت ارائه الگو انتخاب گردیدند. سپس نقشه های فشار در دو سطح 500 هکتوپاسکال و سطح دریا در سه روز قبل از شرو ع ، روز اوج و روز خاتمه سامانه های گردوغباری در محدوده 0 تا 50 درجه شمالی و 0 تا 70 درجه شرقی ترسیم گردید . با ترسیم موقعیت محور فرود و مراکز کم فشار سطح زمین در روزهای انتخابی مذکور، سه الگوی جامع مولد پدیده گردوغبار ارائه گردید. نتایج بررسی حاکی از وجود اختلافات معنی دار در میان الگوهای همدیدی مولد این پدیده دراوقات مختلف سال می باشد . اصلی ترین عامل مولد پدیده مذکور در ماههای سرد سال استقرار یک فرود در سطوح میانی جو و در ماههای گرم سال کم فشارهای سطح زمین و بخصوص کم فشار خلیج فارس م یباشد

گرد و غبار ، سینوپتیک ، الگو ، فرود ، خوزستان