جعفر نیکبخت - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه زنجان
مرضیه عبدالهی سیاهکلرودی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه زنجان

کم آبیاری یکی از راهکارهای موثری است که میتواند علاوه بر کاهش مصرف آب و حفظ منابع آب باعث افزایش کارایی مصرف آب گردد بدون اینکه تأثیر عمده ای در اقتصاد تولید محصول داشته باشد. در این تحقیق اثر کم آبیاری و افزایش راندمان توزیع آب آبیاری از طریق تغییر سیستم آبیاری (سنتی به تحت فشار) بر محصولات دشت تبریز (گوجه فرنگی، سیب زمینی، ذرت علوفه ای و پیاز) بررسی شد. اطلاعات گیاهان از سایت جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی استخراج شد. میانگین بلند مدت داده های روزانه هواشناسی ایستگاه سینوپتیک تبریز جهت محاسبه نیاز آبی گیاهان مورد استفاده قرار گرفت. نیاز آبی خالص و ناخالص گیاهان در حالت آبیاری سطحی و تحت شار از طریق نرم افزار Cropwat 8.0 محاسبه شد. سپس اثر اعمال کم آبیاری پیوسته در 3 مرحله توسعه، میانی و انتهایی رشد گیاه و عدم اعمال کم آبیاری در مرحله اول رشد در دو سطح 5 و 10 درصد بر میزان کاهش محصول و نیاز آبی خالص و ناخالص گیاهان مورد بررسی قرار گرفت . نتایی نشان داد با تغییر سیستم آبیاری گوجه فرنگی از سطحی به قطره ای-نواری در طول دوره رشد 9189 متر مکعب در هر هکتار و 1852956 متر مکعب در کل سطح زیر کشت این گیاه آب ذخیره خواهد شد. با اعمال 5 و 10 کم آبیاری برای گیاه سیب زمینی و تغییر توام سیستم آبیاری از سطحی به قطره ای-نواری، به ترتیب 8789 مترمکعب در هکتار و 2071253 متر مکعب در کل سطح زیر کشت این گیاه (577 هکتار) ذخیره آب مشاهده شد.

راندمان آبیاری، ذخیره آب، کم آبیاری، Cropwat 8.0