طوبی دانشی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد
حسین ملکی نژاد - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد
سیدجمال رضوی - کارشناسی ارشد عمران آب، اداره کل منابع طبیعی آذربایجان غربی

حوز ه آبخیز منبع عمده تولید آب، انرژی، محصولات مختلف کشاورزی و دامی و نیز به عنوان یک سیستم بسیار پیچیده طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی مطرح می باشد که مانند هر سیستم مشابه، بهره برداری از منابع آن نیازمند برنامه ریزی و مدیریت جامع و هماهنگ می باشد. با توجه به اهمیت فزاینده پروژه های آبخیزداری جهت توسعه و مدیریت منابع طبیعی، بالا بردن راندمان این گونه فعالیت ها به منظور جلوگیری از اتلاف سرمایه ضروری می باشد. یکی از ویژگی های اقلیمی مناطق خشک و نیمه خشک، علاوه بر کمبود حجم سالانه نزولات جوی، وقوع رگبارهای شدید و کوتاه مدت می باشد که در بیشتر موارد سبب وقوع سیلاب های فراوان می شود. وقوع این سیلاب ها نه تنها سبب فرسایش خاک و وارد شدن میلیون ها تن خاک حاصلخیز به دریاچه ها و پشت مخازن سدها می گردد بلکه خساراتی را نیز به ابنیه ها، جاده ها، پل ها، روستاها و شهرها وارد می سازد . از طرف دیگر، عملکرد مناسب اقدامات آبخیزداری برای کاهش فرسایش خاک و رواناب، حفظ رطوبت خاک، کنترل رسوب و تامین آب از اهمیت زیادی برخوردار است که در نتیجه باید اثر بخشی این گونه عملیات همواره مورد ارزیابی قرار گیرد . تشدید فرسایش ، سیل و رسوب سبب کاهش تولید گردیده، مهمترین مشکلات فعلی حوزه های آبخیزکشور می باشند. در این تحقیق منطقه مورد مطالعه حوزه آبخیز سد مهاباد زیر حوزه کوتر در استان آذربایجان غربی می باشد که در آن عملیات اجرائی آبخیزداری با اهداف کنترل و پیشگیری سیل به منظور جلوگیری از تلفات خاک و کاهش فرسایش و در نتیجه کاهش تولید رسوب و افزایش پوشش گیاهی انجام شده است .

اقدامات آبخیزداری، حوزه آبخیز سد مهاباد ، سیل