قاسم پورحسن - دانشیار گروه آموزشی فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی،
ملیحه آقائی - دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی از دانشگاه علامه طباطبائی

نفس در نگاه سهروردی نوری از انوار اسفهبدیه است که در شرق هستی ریشه داشته، لیکن به بدن مادی تعلق گرفته و به تدبیر و تصرف در او مشغول شده است، از عالم قدسی به ظلمتکده ناسوت هبوط کرده ودر آن اسیر گشته است. پس از معرفت خویشتن، جایگاه حقیقی خویش را مییابد و در پی رسیدن به آن به جستجو میپردازد. راه بازگشت به سرای حقیقی، موانع پیش رو و مراحلی را که نفس میبایست طی نمایدبا راهنمایی پیر راه، موضوع غالب رسالههای رمزی شیخ اشراق است که به زبان رمزی نگاشته شده است. وی کسب معرفت نسبت به خویشتن خویش، قوای نفسانی و جهان ظلمت را به عنوان مقدمه حرکت لازم وضروری شمرده و راه رهایی از بند قوا و بندهای جسمانی را کسب معرفت کسبی و بحثی همراه با ترک تعلقات دنیوی میداند. در سیر استکمالی، نفس قابلیت آن را داراست که نه تنها از خود و مقام حقیقیخویش فراتر رفته، بلکه خود عقلی از عقول مفارق شود که صفیر او خفتگان را بیدار کرده و نفوس و ماده از او منفعل گردند. نظریه نفس در سهروردی با رویکرد هستیشناسانه نوری او در پیوند است. بدون فهمدقیق آرای نظام نوری او نمیتوان بهدرستی مسأله نفس و سیر کمالی آن و نیز چگونگی کسب معرفت را دریافت.

رمز، نفس ناطقه، نظام نوری، ساحت هستی شناسانه، پیر، کمال، شیخ اشراق