تاثیر منظر شهری از جنبه زیبایی شناسی بر فرهنگ(نمونه موردی:خیابان دیالمه مشهد)

فرهنگ و بازنمودهای فرهنگی همواره به عنوان جزئی جدایی ناپذیر از مناسبات شهر محسوب شده و هرشهری و دیاری با فرهنگ و بارزه های فرهنگی مختص به خود شناخته می شده است (لطفی، 48:1389). تاثیر محیط بر انسان موضوع جدیدی نیست و از قدیم مورد توجه بوده است برای مثال کسانی که به تبیین ویژگی های شهرهای آرمانی و مدائن فاضله پرداخته اند برای اداره شهر و ویژگی های مردم و حاکمان و مختصات اصول حاکم بر تفکر و فعالیت های انسان به اصول و ارزشهایی اشاره نموده اند که طبیعتا بر شکل دادن محیط و متقابلا تاثیر آن بر رفتارهای فردی و جمعی تاثیر داشته اند (نقی زاده، 65:1381) . ابن خلدون شرایط محیط طبیعی و محیط ساخته شده (شهر) را به طور توام در روند زندگی بشر و تحولات فرهنگی و اخلاقی و رفتاری و در نتیجه باورها و عقیده وی موثر می داند (ابن خلدون، 150:1359). همچنین زمینه شهرنشینی در اثر توانگری و رفاه را عاملی در جهت فزونی رسوم و عادات توانگری و آرامش زندگی دانسته که نتیجه آن ترقی و کمال شیوه های تجمل خواهی در همه چیز می باشد به این ترتیب مجموعه شرایط محیط زندگی نیز بر فرهنگ (اخلاق، رفتار و گرایش ها) تاثیرگذار هستند (ابن خلدون، 225:1359) . از آنجا که مسئله فرهنگ در یک شهر مذهبی و توریستی همچون مشهد حائز اهمیت است. منظر آشفته و مغشوش آن بر فرهنگ استفاده کنندگان از فضا تاثیر منفی دارد. خیابان دیالمه در شهر مشهد یکی از خیابان های قدیمی در بافت مرکزی شهر می باشد که به واسطه نزدیکی به حرم مطهر و کاربری های تجاری و عملکردهای آن همه روزه شاهد حضور زائران و مسافران در کنار شهروندان در این خیابان هستیم. این خیابان یکی از خیابان های با تعاملات اجتماعی بالا در شهر مشهد می باشد که متاسفانه به دلیل قدمت بالا و عدم رسیدگی دچار منظری آشفته مغشوش و نامتناسب با معیارهای زیبایی شناسی در فضای شهری می باشد که بر فرهنگ استفاده کنندگان و نحوه رفتار آنها در خیابان دیالمه تاثیرگذار خواهد بود. در این نوشتار پس از بررسی مفاهیم پایه و ضرورت های نظری با استفاده از روش اکتشافی- تبیینی نمونه موردی (خیابان دیالمه) با استفاده از مشاهدات میدانی نگارنده و مصاحبه با استفاده کنندگان از خیابان مورد بررسی قرار می گیرد. پس از شناسایی معیارها، زیرمعیارها و شاخص های زیبایی شناسی موثر بر فرهنگ این عوامل در خیابان دیالمه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.و پس از تحلیل یافته ها پیشنهاداتی در جهت بهبود و ارتقا سطح کیفی منظر از جنبه زیبایی شناسی و تاثیر گذار بر فرهنگ ارائه می شود.