فرشته هنری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
نادعلی بابائیان جلودار - استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سعیدرضا وصال - استادیار پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد
نادعلی باقری - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

هندوانه بذر آجیلی یکی از محصولات درآمدزای مختص مناطق دیم کاری استان های خراسان بشمار می رود اما تحقیقات انجام شده در مورد این محصول بسیار نادر می باشد. برای بررسی تنوع فنوتیپی اینمحصول، از پنج نمونه از هندوانه های بذر آجیلی بدست آمده از مطالعات قبلی ژرم پلاسم موجود در استان استفاده شد. برای این منظور، طی 45 روز اول دوره رشدی، 13 صفت مورد بررسی و اندازه گیری قرارگرفتند. از جمله این صفات می توان به طول بوته، تعداد برگ ها و تعداد ساق ه های فرعی در زمان های مختلف، زمان ظهور پیچک، تعداد گره ساقه اصلی، تعداد گل های نر و ماده اشاره کرد. نتایج تجزیه واریانس برای 7 صفت در سطوح احتمال 1 یا 5 درصد معنی دار شد که حاکی از وجود تنوع قابل ملاحظه بین این ژنوتیپ ها بود. نتایج محاسبه ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی و همچنین وراثت پذیری عمومی برای این صفات نشان داد که نمونه ها از لحاظ تعداد ساقه های فرعی و به عبارتی میزان گسترش بوته بر روی زمین با یکدیگر بسیار متفاوتند زیرا تعداد ساقه های فرعی آنها چه در هفته ی پنجم و چه در 45 روزگی در سطح 1% معنی دار شده است. تعداد گل نر ساقه اصلی و طول برگ کوتیلدونی به ترتیب بیشترین (132/69) و کمترین (48/732) میزان ضریب تغییرات فنوتیپی را به خود اختصاص داده اند. میزان وراثت پذیری عمومی در صفت طول برگ کوتیلدونی (0/663) بیشترین میزان را به خود اختصاص داد. بطور کلی داده های حاصل از این آزمایش گویای وجود تنوع قابل ملاحظه در میان این نمونه ها بود که از لحاظ به نژادی این محصول در آینده می تواند بسیار مهم باشد.

تنوع فنوتیپی، وراثت پذیری، پارامترهای ژنتیکی، هندوانه آجیلی