رضا ضیائی موید - دانشیار گروه مهندسی عمران دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
فاطمه اردکانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران مکانیک خاک و پی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)
علیرضا اردکانی - استادیار گروه مهندسی عمران دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

هر سد خاکی تحت شرایط پر مخزن باعث ایجاد فشار آب حفرهای در طول بدنه سد میشود. اگر آب مخزن بهطور ناگهانی بنا به دلایل مختلف مثلاً با توجه به نیاز تخلیه مخزن در اثر انتظار سیل ورودی تخلیه شود، فشار خارجی هیدرواستاتیکی پایدارکننده کاهش مییابد. این موضوع باعث گسترش فشار آب حفرهای اضافی داخل خاکریز و در نتیجه میتواند باعث کاهش ضریب اطمینان شیب بالادست شود. اگر قسمت بالادست سد دارای مصالحی با قابلیت زهکشی بالا نباشد این شرایط میتواند بحرانی شود. درنتیجه موقعیت قرارگیری خط سطح آزاد آب به عنوان نشان دهنده ی چگونگی توزیع فشار آب در درون یک سد خاکی در هنگام وضعیت افت سریع مخزن دارای اهمیت ویژهای میباشد. با توجه به مقدار ضریب نفوذ پذیری مصالح پوسته بالادست و نرخ افت تراز آب، خط سطح آزاد آب میتواند به صورت مختلف در درون سد دچار پسروی شود. در این مقاله تحلیل های عددی به منظور ارزیابی موقعیت خط سطح آزاد آب با توجه به سرعتهای افت تراز آب مختلف و نسبتهای ناهمسانی متفاوت انجام شده است. نتایج نشان میدهد که تاثیر ناهمسانی مصالح در حالت سرعتهای پایین افت به مراتب بیشتر از سرعتهای بالای افت تراز آب است.

سد خاکی، افت سریع مخزن ، خط سطح آزاد آب ، نفوذپذیری، اثر ناهمسانی مصالح