مجید حیدری زاده - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان

با توجه به گستره بی رویه حفر چاه و برداشتهای اضافی از آبهای زیر زمینی در دهه های اخیر بخصوص در دشتهای شمالی و پسته خیز استان، باعث افت سطح آب زیر زمینی و خشک شدن تدریجی قناتها شده است. با این حال هنوز قناتها در بعضی در دشتهای استان بویژه دشت بم نرماشیر نیمی از آبهای استحصالی را تامین میکند. جای دارد ازهم اکنون از این سرمایه های ملی و با ارزش حفاظت به عمل آید. در این مقاله دشتهای استان کرمان از لحاظ اضافه برداشت و جبران آن برای ادامه حیات قناتها مورد بررسی قرار گرفته است. بطور مثال آیا می توان به تنهائی با تغذیه مصنوعی و پخش سیلاب، اضافه برداشت را جبران و ادامه حیات قناتها را تضمین نمود؟ متاسفانه نتایج این گزارش، پاسخ را برای اکثر دشتهای استان منفی نشان می دهد. تنها تعداد کمی از دشتهای استان بویژه دشت بم – نرماشیر می توان با داشتن حجم مناسب سیلاب و آبخوان وسیع، حیات قنات را از طریق پخش سیلاب و یا تغذیه مصنوعی نجات داد. برای اکثر دشتهای بحرانی استان باید علاوه بر آبخوانداری سایر راه حلهای جبران اضافه برداشت را اعمال نمود.

آبخوانداری ، آبهای زیر زمینی ، استان کرمان ، قنات