حمزه شمس الدین - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی- اقتصاد کشاورزی دانشگاه سیستان و بلوچستان
حمیدرضا میرزایی - دانشیار بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان
جواد شهرکی - دانشیار بخش اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان

آب مجازی مقدار آبی است که یک کالا و یا یک فرآورده کشاورزی طی فرآیند تولید مصرف می کند تا به مرحله تکامل برسد و مقدار آن معادل جمع کل آب مصرفی در مراحل مختلف زنجیره تولید از لحظه شروع تا پایان می باشد. به طور ساده می توان آب مجازی را مقدار آبی که برای تولید کالا مورد نیاز می باشد، تعریف نمود. صفت مجازی در این تعریف بدان معنا است که بخش عمده آب مصرف شده طی فرایند تولید، در محصول نهایی وجود فیزیکی ندارد و در حقیقت بخش بسیار ناچیزی از آب مصرفی در پایان به عنوان آب واقعی دربافت محصول باقی خواهد ماند. بخش زراعت و باغداری یک واحد کالای نهایی یا کالای واسطه وارد کند، به طور میانگین 2677.6 متر مکعب آب مجازی صرفه جویی خواهد داشت که از این مقدار 431.771 (0.16125) متر مکعب سهم نهاده های واسطه و 2245.87 (0.83875) متر مکعب سهم کالاهای نهایی است. موضوع باعث افزایش بهره وری آب شده است. بخش دامداری، مرغداری، پرورش کرم ابریشم و زنبور عسل و شکار نیز با وارد کردن هر واحد کالای نهایی یا کالای واسطه به طور میانگین 13.6936 متر مکعب آب مجازی صرفه جویی خواهد داشت، که از این مقدار 4.90908 (0.358495) متر مکعب سهم نهاده های واسطه و 8.78449 (0.641505) متر مکعب سهم کالاهای نهایی است. بخش جنگلداری نیز با وارد کردن هر واحد کالای نهایی یا کالای واسطه به طور میانگین 2618386 متر مکعب که از این مقدار 906228 (0.346102) متر مکعب سهم نهاده های واسطه و 1712159 (0.653898) متر مکعب سهم کالاهای نهایی است و در آخر نیز بخش ماهیگیری نیز با وارد کردن هر واحد کالای نهایی یا کالای واسطه به طور میانگین 109.4481 مترمکعب آب که از این مقدار 64.16799 (0.586287) متر مکعب سهم نهاده های واسطه و 45.28008 (0.413713) متر مکعب سهم کالاهای نهایی است.

آب مجاری، کالای نهایی، کالای واسطه، واردات، داده ستانده