مریم ملک میرزایی - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری
علی اکبر کریمیان - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی دانشگاه یزد
محمدحسین حکیمی - استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی دانشگاه یزد

اهمیت جنگل ها به عنوان منابع طبیعی تجدید شونده و تأثیر عمیقی که بر ابعاد اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی جامعه انسانی دارند ایجاب می کند که شیوه مدیریت آن موضوعی مهم تلقی شود. در دهه های اخیر جلب مشارکت مردمی در حفاظت از منابع طبیعی مورد توجه کشورهای مختلف بوده است. یکی از الگوهای حفاظت از منابع طبیعی در ایران به هنگام بهره برداری از این منابع، ایجاد شرکتهای تعاونی است. هدف کلی این تحقیق بررسی تاثیر بهره برداری از محصولات فرعی جنگل و مرتع بر تخریب پوشش گیاهی از دیدگاه بهره برداران و تأثیر تاسیس شرکت های تعاونی مردمی جهت بهره برداری از محصولات فرعی در کاهش تخریب جنگل ها و مراتع در روستاهای بخش زرین آباد شهرستان دهلران بود. این تحقیق به روش پیمایشی انجام شد و روایی ابزار تحقیق یعنی پرسشنامه، با استفاده از دیدگاه استادان و کارشناسان مورد تأیید قرار گرفته و پایایی آن 76/0 بدست آمده است. جامعه آماری شامل تمام روستائیان جنگل نشین بخش زرین آباد با جمعیت( 6379 ) نفر و نمونه آماری شامل 384 نفر است. نتایج آزمون دو جمله ای( Binomial ) نشان داد که بین تخریب و بهره برداری از جنگل ها و مراتع توسط روستائیان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد تشکیل شرکت های تعاونی مردمی بر کاهش تخریب تا حدود 18 درصد تأثیرگذار است.

تعاونی، منابع طبیعی، جنگل نشینان، بهره برداری، زرین آباد، دهلران