شراره میرشاهولد - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد دامغان، دانشکده کشاورزی، گروه بیوتکنولوژی، ارائه دهنده مقاله
تهمینه لهراسبی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری
خدیجه رضوی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری
بهاره کاشفی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد دامغان

فرایند پلیپلوئیدی نقش مهمی را در تکامل گیاهان عالی بازی میکند. 50 تا 70 % اغلب گونههای گیاهی دارای کروموزومهایی چند برابراجداد اولیه میباشند. افزایش سطح پلوئیدی در گیاهان باعث سازگاری بیشتر به انواع زیستگاهها و ناپایداریهای اقلیمی نسبت به اجداددیپلوئید آنها شده است. مطالعات گذشته نشان میدهد که پلیپلوئیدی باعث تغییر در اعمال فیزیولوژیک و بیان ژن میشود، در نتیجهممکن است بسیاری از خصوصیات ظاهری و پاسخ به تنشها تحت تأثیر این تغییرات واقع شود. پلیپلوئیدها در مقایسه با اقوام دیپلوئیدخود نسبت به تنشهای خشکی، گرما، سرما، شوری، انواع ویروس و قارچ تحمل بیشتری از خود نشان میدهند. به منظور بررسی تأثیرپلیپلوئیدی بر میزان کارائی فسفات در گندمهای ایرانی، 8 ژنوتیپ دابل هاپلوئید و 8 ژنوتیپ هگزاپلوئید بعلاوه رقم آزادی به عنوان شاهددر گلخانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در دو سطح فسفات (کمبود و مقدار بهینه) کشت گردیدند. نتایج نشان داد که بین توان ژنتیکی ژنوتیپهای مختلف از لحاظ وزن تر و خشک، فعالیت فسفاتازی، فسفات کل و فسفات آزاد ریشه و اندام هوائی، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوائی و شاخص استرس فسفات تفاوت معنیداری در سطح0/01 وجود دارد. در شرایط مقدار بهینه فسفات هگزاپلوئیدها نسبت به دابل هاپلوئیدها در اغلب موارد از کارائی بالاتری برخوردار بودند، اما با کاهش سطح فسفات میزان تغییرات در برخی نمونههای دابل هاپلوئید کمتر از هگزاپلوئیدها بود، به این معنی که کمتر تحت تأثیر تنش قرار گرفتهاند. در کل میانگین شاخصهای دابل هاپلوئیدها نسبت به هگزاپلوئیدها در سطح پایینتری قرار دارد

دابل هاپلوئید، هگزاپلوئید، گندم ایرانی، تحمل به کمبود فسفات