یکتا نوابی - دانشجوی کارشناسی ارشد تولیدات گیاهی- اصلاح گیاهان باغبانی، پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران
ایرج لطفی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران
سیدمحمدمهدی مرتضویان - استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات،پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران

جوانهزنی نخستین مرحله مواجهه گیاه با شرایط تنش میباشد و از حیث توانایی گیاه برای استقرار، در درجه نخست اهمیت قرار دارد.تنوع نیز به عنوان مهمترین فاکتور در مطالعات ژنتیکی، عامل تعیین کنندهای در گزینش ژنتیکی برای مراحل بعدی اصلاحی محسوب میشود. بر این اساس آزمایشی بر روی 4 رقم و 8 ژنوتیپ جدید گلرنگ در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کاملاً تصادفی با 3 تکرار صورت گرفت و مقاومت به شوری ارقام و ژنوتیپها مورد بررسی قرار گرفت. سطوح تنش شوری شامل صفر، 12,22,30دسی زیمنس بر متر محلول کلریدسدیم در نظر گرفته شد. صفات مورد بررسی شامل درصد و سرعت جوانهزنی، وزن تر و خشک ریشهچه وساقهچه، طول ساقهچه و ریشهچه و وزن خشک زیتوده بود. تجزیه خوشهای به روش وارد 1، تجزیه به مولفههای اصلی و برآورد% وراثتپذیری صفات در مرحله جوانهزنی انجام شد. نتایج بدست آمده براساس تجزیه به مولفهها، نشان داد که دو مولفه اول بیش از 94 تغییرات را توجیه میکنند. بر اساس تجزیه خوشهای نیز ارقام و ژنوتیپها در دو دسته مقاوم و حساس قرار گرفتند. بیشترین و کمترین میزان وراثتپذیری به ترتیب مربوط به صفات وزن تر ریشهچه ( 98 %) وطول ریشهچه38/31%بود. نتیجه نهایی اینکه گزینش براساس طول ساقهچه با توجه به وراثتپذیری و تنوع بالا که در ارقام مقاوم نیز مقدار بیشتری را به خود اختصاص داده بود میتواند در برنامههای بهنژادی مفید واقع شود.

تجزیه به مولفههای اصلی، تجزیه کلاستر، توارث پذیری