لیلا مرادی جافری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه حکیم سبزواری
جعفر وطن دوست - عضو هیئت علمی گروه زیست شناسی دانشگاه حکیمسبزواری

گاما کربوکسیلاسیون یکی از مشخصترین تغییرات پس از ترجمهای وابسته به ویتامین Kدر برخی پروتئینها میباشد که طی آن اسید آمینهی گلوتامات به گاما کربوکسی گلوتامات تبدیل میشود. در سیستم انعقادی خون، 7 پروتئین وابسته به ویتامینKبوسیلهی کبد تولید میشوند که فعالیت آنها وابسته به این تغییرند: پروترومبین، فاکتورهایX ،IX ،VIIپروتئینهایZ و C ،Sپروتئینهای وابسته به ویتامینKکه در خارج از کبد سنتزمیشوند شامل پروتئینهای استخوان و پروتئین گلا ماتریکس، لیگاندAXLو 4 پروتئین غشایی مهم از جملهTMG و 4 TMG3 ،PRGP2 ،PRGP1 میباشندکه برخی از آنها در مغز قرار دارند. گاما کربوکسیلاسیون توسط آنزیمهای گاما گلوتامیل کربوکسیلاز و ویتامینKاپوکسید ردوکتاز، آنزیم حساس به وارفارین، کاتالیز میشود که جزء پروتئینهای داخل غشایی هستند و در غشای شبکه آندوپلاسمی قرار دارند. سیستم گاماکربوکسیلاسیون در مهرهداران، حلزون حلقوی و تنها حشرهی دروزوفیلا دیده شده که در همهی آنها واکنش آنزیمی تقریبأ یکسانی وجود دارد و توسط میکرو آر ان آیها از جملهsiRNAتحت تاثیر قرار میگیرد.کالومنین که یک پروتئین چاپرونی درغشای شبکه آندوپلاسمی میباشد با گاما کربوکسیلاز مجتمع شده و مانع فعالیت آن میشود. خاموش شدن ژن کالومنین باsiRNAمنجر به افزایش 5 برابری در فعالیت گاما کربوکسیلاز میشود. در این مقاله برای بررسی این مکانیسم آنزیمی از فاکتور خونیIXبه عنوان مدل استفاده شده است که کمبود نوع عملکردی این فاکتور باعث بیماری هموفیلی Bشده وبرای درمان این بیماری از سیستم مهاری استفاده شده است

گاماکربوکسیلاسیون وابسته به ویتامینK ، پروتئینهای وابسته به ویتامینK ، فاکتورIX ، هموفیلیB ، میکرو آر ان آی