مهرداد سیرتی - مدیر پروژه، شرکت پارس ژنراتور
منوچهر بابائی - مدیر پروژه، شرکت پارس ژنراتور
محمدرضا سهرابی - کارشناس ارشد دفتر فنی، شرکت پارس ژنراتور

روتور، ژنراتورهای بزرگ آبی ماز ورقهای مجزایی تشکیل می شودکه پس از هسته چینی توسط تعداد زیادی پیچ بلند و مهره شش گوش مخصوص (Rim Bolt & Special hex Nut) از دو طرف به یکدیگر بسته شده و با عملیات Shirinking حرارتی و جاگذاری گوه ها و سایر قطعات قفل کننده ، تشکیل هسته صلب و یکپارچه ای را میدهد. در اواخل سال 1380 و پس از عملیات Shirinking روتور واحد 3 طرح نیروگاه مسجد سلیمان دو موردشکستگی مهره روتور از طرف کارگاه شرکت فراب گزارش می گردد که متعاقب آن، دومهره شکسته شده توسط شرکت (Elin) به اطریش ارسال می شود و سپس شرکت الین پیرو گزارش حاوی نتایج آزمایشات انجام شده اعلام میدارد که چون مهره ها از کیفیت متالورژیکی خوبی برخوردار نیستند و به دلیل حساسیت و قنش مهم این مهره ها و احتمال بروز ضایعات بسیار زیاد در صورت شکستن و جدا شدن حتی یک مهره، می بایست کل مهره های نصب شده تا آن زمان یعنی واحدهای 3و2 طرح کرخه و واحدهای 4و3 طرح مسجد سلیمان باز شوند و با مهره های خریداری شده از شرکت های معتابر اروپائی جایگزین گردند. این موضوع علاوه بر تحمیل بار مالی سنگین جهت خرید مهره های جدید و جایگزینی با مهره های نصب شده، سبب توقف و تاخیر طولانی در راه اندازی طرح های کرخه و مسجد سلیمان نیز می گردید و لذا لازم بود گزارش جامعی از علت بروز شکست در مهره های یادشده تهیه شود تا شرایط تصمیم گیری در خصوص استفاده و یا عدم استفاده از این مهره ها فراهم گردد. برای این منظور آزمایشات متعددی بر روی مهره های باقیمانده، شامل بررسی خواص مکانیکی و ساختار میکروسکوپی از طریق آزمونهای مخرب و غیر مخرب انجام پذیرفت که در این مقاله نتایج آن بصورت خلاصه بیان می شود.

ژنراتور آبی ، مهره های هسته روتور ، خواص مکانیکی و متالورژیکی