خسرو قزوینیان - استادیار دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان
حمید خیرالدین - استادیار دانشگاه سمنان

در ایران، در درازمدت، نسبت درآمد نفت به درآمد سرانه نسبتا ثابت بوده، اما سال به سال نوساناتی داشته است و برای جلو گیری ازآسیب دیدن اقتصاد، باید سیاست های دراز مدت بهتری همچون استفاده موثرتر از صندوق ذخیره ارزی را اجرا کرد.کشورهای که دارایمنابع طبیعی غنی نفت هستند با توسعه این منابع در یک دوره به جهش درآمدی بالایی دست می یابند، معمولا در دوره های بعد با رشدیکند روب هرو م یشوند، مگر اینکه رشد سریع درآمدشان از منابع نفت ادامه پیدا کند و این اتفاقی است که خیلی کم رخ می دهد. در واقع،چون قیمت نفت در بازار جهانی خیلی بی ثبات است، دوره های رشد درآمد اغلب دوره های افت درآمد را در پی دارند و این امر، امکانرشد تولید را محدود می کند. استفاده از صندوق ذخیره ارزی یا سرمایه گذاری در دنیا کار ساده ای نیست اگر هنگام افزایش درآمد نفتی،اجازه بدهیم که نرخ ارز بالا برود، کالای وارداتی ارزان و کالای داخلی گران می شود و متوسط این دو ثابت می ماند. به عنوان مثال، دراقتصاد ایران از سال 1652 تا 1641 قیمت ها خیلی کم بالا رفت و در یک دوره تقریبا 4 ساله، تورم اساسا صفر بود، در حالی که درآمدنفتی به طور منظم بالا می رفت، چون درآمد نفت سرمای هگذاری شده و کارآیی تولید بالا رفته بود و کالاهای قابل مبادله با خارج نسبتاارزان شده بود. خلاصه اینکه مشکل سیاس تگذاری اقتصادی همین است که همه چیز وابسته به تصویری است که مردم از سیاست ها درذهن دارند. از خود می پرسند که چه ضمانتی هست که این سیاست ادامه پیدا کند. باید در میان مردم اعتماد ایجاد کنیم. امیدوارم کهاقتصاد ایران بتواند خود را با عدم تعادل در در آم دهای نفتیتطبیق دهد. هزینه ای که اقتصاد ایران در اثر عدم اعتماد و عدم قطعیتمی پردازد، خیلی بالا است. دلیل اثر گذاری تورم بر تولید در اقتصاد ایران، این عدم اعتماد، عدم قطعیت و عدم کارآیی است که در نتیجهآن مردم به اندازه کافی سرمایه گذاری نمی کنند. به منظورسنجش وضعیت توزیع درآمد در کشورهای مختلف و مقایسه آنها، معمولا از 6روش هندسی، جبری وحسابی استفاده می شود که عبارتند از: منحنی لورنز، ضریب جینی و درصدها و دهک ها. در اصطلاح اقتصادی،فقیر مطلق کسی است که درآمد لازم برای کسب حداقل غذا برای حفظ سلامت جسمی، مسکن، حداقل لوازم ضروری خانه، پوشاک،بهداشت، آموزش درحد کسب سواد، آب سالم، حداقل انرژی برای گرم شدن و حداقل تفریح برای حفظ سلامت روحی را نداشته باشد

نفت، توسعه، اقتصاد، توزیع در آمد