الناز علی اصل ممقانی - کارشناسی معماری ،دانشکده عمران ، دانشگاه تبریز
رحمت محمدزاده - دانشیار - شهرسازی، دانشکده عمران، دانشگاه تبریز

مقاله حاضر درصدد بررسی سیر تحول نمای ساختمان های مسکونی در دوره های قاجار،پهلوی اول و پهلوی دوم در شهر تبریز می باشد.از آنجایی که نما و عناصرتشکیل دهنده ی آن، انتقال دهنده باورها،فرهنگ و احساسات سازنده و مالک هستند،مطالعه نماهای دوران گذشته کمک خواهند کرد تا با فرهنگ و باور اجدادمانآشنا شویم. علاوه بر این با درک صحیح و آگاهانه از الگوی نمای خانه های تاریخی الهام گرفته و آشفتگی نماهای عصر حاضر را بکاهیم. تحلیل نمای خانهها،جداولی است مشتمل بر دو قسمت مشخصات کلی و عناصر نما که هر یک به ترتیب شامل زیر مجموعه های طبقات،تقارن و عناصر افقی و عمودی، ایوان، ستون،پنجره و ورودی می باشند. مطالعات نشان می دهدکه عناصری مانند پیش آمدگی لبه بام و خطوط افقی و عمودی کم و بیش در هر سه دوره مورد مطالعه هر چند باشکل و اندازه متفاوت موجود هستند در حالی که با گذر زمان از اهمیت تقارن در نما کاسته شده است تا حدی که در دوره پهلوی دوم نمای متقارن به ندرت به چشم می خورد.ستون نیز جز آن دسته از عناصری است که در دوره های متاخر وجودشان کمرنگ شده است. از نقاط اشتراک و افتراق سه دوره مذکور الهام گرفته و راهکارها و ضوابطی برای منظم سازی پیش آمدگی لبه بام،فرم پنجره ها، خطوط افقی عمودی و مواردی دیگر برای کاهش بی نظمی نماهای عصر حاضر و زیبا سازی آنها ارایه می شود.

نما،بافت قدیمی،قاجار،پهلوی اول و دوم