مریم انصاف جو - دانشجوی کارشناسی ارشد باغبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
حسین بتولی - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان- باغ گیاه شناسی کاشان
حسین زینلی - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
محمد اندیشمند - دانشجوی کارشناسی ارشد باغبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

درختچه پنجانگشت (.Vitex L) از گیاهان بومی مهم است که با وجود سازگاری به آب و هوای گرم و خشک کشور، مطالعات چندانی در خصوص تکثیر آن صورت نگرفته است. جنس پنج انگشت متعلق به خانواده نعنائیان (Labiatae) بوده که در ایران 3 گونه گیاه درختچه ای دارد. گونه Vitex pseudo- Negundo(Hausskn.) Hand-Mzt درختچه ای است که در نواحی خشک و نیمه خشک مرکزی کشور رویش می یابد. این درختچه که به صورت خودرو در مسیر آبراهه ها و حاشیه رودخانه های فصلی می روید. با توجه به بردباری این درختچه نسبت به شرایط بومشناسی اراضی بیابانی، و نیز منظر زیبای سرشاخه های گل دار آن،توانمندی مناسبی را برای منظرسازی فضای سبز شهری بهنمایش می گذارد. در این تحقیق، شیوه ازدیاد این درختچه به روش زایشی(بذر) مورد بررسی قرار گرفت. در تکثیر زایشی، دو تیمار سرمادهی (20، 40 و 60 روز) و تیمار آب داغ ( 5 و 10 دقیقه) بر روی بذرهای این گیاه در سینی نشاء انجام شد. نتایج آماری در قالب طرح آزمایشی CRD در 5 تکرار برای بذ ر در بوستان علوی قم(در سال 90 ) مورد آنالیز قرار گرفت. صفات مورد ارزیابی و اندازهگیری در تکثیر بذر گیاه عبارت بودند از: درصد جوانهزنی، تعداد روز تا سبزشدن، درصد استقرار گیاهچه و میانگین ارتفاع گیاهچه. نتایج نشان داد، تیمار آبداغ بر شکستن خواب بذر اثر منفی وسرمادهی اثر مثبت داشته و تیمار سرمادهی 40 و 60 روزه، کمترین تعداد روز تا سبزشدن را موجب و تفاوتآنها با شاهد معنی دار بوده است.

پنج انگشت (.Vitex pseudo-Negundo(Hausskn.) Hand-Mzt)، جوانه زنی، تکثیر