سیدعلی طباطبایی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد
اردلان مهرانی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج

شناخت عوامل مؤثر جهت نیل به بالاترین عملکرد در واحد سطح در هر منطقه از اهمیت ویژهای برخوردار است. بررسی شرایطمحیطی و یافتن بهترین تاریخ کاشت یکی از این عوامل است که با انتخاب تاریخ کاشت مناسب هر منطقه، میتوان از عوامل محیطیاز قبیل نور، گرما و غیره به منظور به حداکثر رساندن فتوسنتز، بهترین بهرهبرداری را نمود. همچنین دامنه عوامل خسارت زا از قبیلسرما، آفات و بیماریها و غیره را نیز محدود نمود. به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت، تراکم کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد 4رقم ارزن دانهای آزمایش مزرعهای در بهار و تابستان 1387 ، در ایستگاه تحقیقات مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان مهریز اجرا شد.این آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. تاریخ کاشت به عنوانفاکتور اصلی در سه سطح 15 خرداد و 1 تیر و 15 تیر ماه و تراکم کاشت به عنوان فاکتور فرعی در سه سطح با فاصله ردیف 25 و 50 و 75 سانتیمتر و نوع رقم نیز به عنوان فاکتور فرعی در 4 سطح ( دو رقم معمولی به نام های (KCM(2 و (KCM(7 و دو رقم دم روباهی به نام های (KFM(6 و (KFM(9) در نظر گرفته شد. هر واحد آزمایشی دارای 4 خط کاشت به طول 6 متردر نظر گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان دادند که از بین تاریخ کاشتهای مختلف، تاریخ کاشت 1 تیرماه از لحاظ تولید دانه به مقدار 1322 کیلوگرم در هکتار نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر 15 خرداد با تولید 1229 و 15 تیر با تولید 700/3 کیلوگرم بر هکتار برتری داشت. همچنین از بین سه تراکم مختلف کاشت، تراکم کاشت با فاصله ردیف 25 سانتیمتر با تولید متوسط 1516 کیلوگرم دانه در هکتار نسبت به دو تراکم کاشت دیگر ( 50 سانتیمتر با تولید 964/8 و 75 سانتیمتر با تولید 770/8 کیلوگرم در هکتار) برتری داشت. همچنین از بین 4 رقم مورد آزمایش از لحاظ تولید دانه رقم معمولی (KCM(7 با تولید 1523 کیلوگرم دانه در هکتار نسبت به سه رقم دیگر ((KCM(2) با تولید 1182؛ (KFM(6 با تولید 1036 و (KFM(9 با تولید 593/7 کیلوگرم در هکتار) برتری داشت.

ارزن معمولی، ارزن دمروباهی، تاریخ کاشت، تراکم بوته